نام‌آوران ایرانی
معین؛ پژوهشگری خلاق و چندوجهی
- بزرگان
- نمایش از چهارشنبه, 19 شهریور 1393 08:53
- بازدید: 3232
برگرفته از خبرگزاری ایبنا
مرتضی حاجی‌مزدارانی
به بهانه روز اعطای نخستین مدرک دکترای ادبیات فارسی به محمد معین
دکتر محمد معین، 17 شهریور 1321 موفق به دریافت نخستین مدرک دکتری زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران شد. پیش از او استادانی که در دانشکده زبان و ادبیات فارسی تدریس می‌کردند، صرفا با سنجش اعتبار علمی خود به تدریس می‌پرداختند. مرتضی حاجی مزدارانی، مدرس دانشگاه به همین بهانه یادداشتی درباره محمد معین نوشته است. مزدارانی در این یادداشت نبوغ و ابداع این پژوهشگر را در طرح مباحث گوناگون، سویه‌ای بارز از شخصیت چند بعدی معین می‌داند.
دکتر محمد معین (تولد1297 ه.ش وفات 1350 ه.ش) از نامبردارترین ادیبان و محققان دوران معاصر است. ایشان نخستین شخصیتی هستند که به درجه دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران نایل آمده‌اند.
آنچه استاد معین را در جمع دانشمندان روزگار ما بی‌نظیر جلوه می‌دهد، کمال علمی و جامعیت دانش اوست. نبوغ و ابداع استاد در طرح مباحث گوناگون و جدید و همت و تلاش وافر در پیشبرد اهداف مد نظر وی بی‌مثال است که یک نمونه بارز آن فرهنگ معین است که از زمان تالیف آن تاکنون مورد استفاده خاص و عام قرار گرفته است. آثار متعدد و ارزشمند استاد هر یک گوهری ارزشمند در عقد دلربای فرهنگ این مرز و بوم هستند.
همت و نبوغ استاد معین از عنفوان جوانی تا پایان عمر پربارش جلوه‌گر است. ایشان در سال 1313 در 16 سالگی که لیسانس ادبیات فارسی و فلسفه و علوم تربیتی را در دانشگاه تهران دریافت کرد، تا دریافت درجه دکتری زبان وادبیات فارسی در سن بیست و چهار سالگی بود که از دانشگاه تهران با رساله «مزدیسنا و تاثیر آن در ادبیات فارسی» فارغ‌التحصیل شد.
نام این پژوهشگر در زمره نوابغ این سرزمین برای همیشه جاودانه خواهد ماند؛ چرا که در غالب زمینه‌های علمی مقام نخست را به خود اختصاص داده‌اند. کسب درجات و نشان‌های بالای علمی، فراگیری زبان‌های متعدد خارجی، تعدد آثار برجسته، خلاقیت در طبقه‌بندی و ارائه آثار هریک حکایت از علو همت واستعداد بی‌نظیر ایشان دارد.
استاد معین به زبان‌های اوستایی، پارسی باستان، پهلوی، عربی، فرانسوی، انگلیسی و آلمانی تسلط داشتند در زمینه های مختلف علمی ادبی و فرهنگی صاحب تألیفات شاخص و ممتاز هستند. درباره دستور زبان فارسی کتاب‌های ارزشمند همچون «مفرد و جمع» و «اسم جنس» در زمینه فرهنگ نگاری و لغت و ریشه‌شناسی، «تصحیح برهان قاطع» و «فرهنگ معین»، در شرح و معرفی و تحلیل آثاری همچون کتاب «حافظ شیرین سخن»، «دانشنامه علایی ابن سینا»، «چهار مقاله نظامی عروضی» و... را می‌توان برشمرد.
به راستی دکتر معین مصداق عینی بیت زیر است که شاعر می فرماید:
نظیر خویش بنگذاشتند و بگذشتند/ خدای عز و جل جمله را بیامرزاد
