مجله
شماره هشتاد و پنج مجلۀ بخارا (ویژه‌نامۀ فریدون توللی) منتشر شد
- مجله
- نمایش از سه شنبه, 09 اسفند 1390 09:05
- بازدید: 7045
شماره هشتاد و پنجم مجله بخارا با تصویری از فریدون توللی بر روی جلد منتشر شد.
در آغاز بهار، بخارا در ۸۴۴ صفحه با مقاله، خاطرات، نقد کتاب و …
بخارا ۸۵ با بهاریه آغاز می‌شود، یادداشتی به‌قلم آیدین آغداشلو، به‌پیشواز نوروز ۹۱ .
نه‌گفتن‌ها و نرفتن‌ها یادگاری است از ایرج افشار که به‌مناسبت اولین سالگرد درگذشت ایشان به‌چاپ رسیده؛ چند برگی از خاطرات ایرج افشار «از این دفتر بی‌معنی» به‌زودی به‌صورت کتاب منتشر خواهد شد و توضیح آن در مقدمه مقاله آمده است.
یاد مولانا بخشی است که به مقاله دکتر محمدعلی موحد اختصاص دارد، با عنوان ای که درون جان من تلقین شعرم می‌کنی. این مقاله که متن سخنرانی دکتر موحد در همایش جهانی از بلخ تا قونیه (۲۶ و ۲۷ آذرماه ۱۳۹۰ ـ دایره‌المعارف بزرگ اسلامی) بوده، توسط ایشان برای چاپ در بخارا بازبینی شده است. دکتر موحد در این مقاله از جمله به شرح این نکات می‌پردازد که «ورود مولانا در عرصۀ شاعری، پس از انقلاب روحی و تغییر احوالی بود که بر اثر مصاحبت با شمس در وی پدیدار گشت… شعر مولانا از ساحت عرفان وی جدا نیست.»
روژه مارتن دوگار و حماسة دست نیافتنی عنوان اولین مقاله بخش نقد ادبی است ترجمه دکتر عزت‌الله فولادوند و انتخاب ایشان برای چاپ در این شماره. دکتر فولادوند در ابتدای مقاله به معرفی و شرح حال هنری استیوارت هیوز، نویسنده مقاله، پرداخته‌اند. در این مقاله می‌خوانیم: «روژه مارتن دوگار به بیش از یک معنا چهره‌ای متعلق به مرحلة گذار و انتقال بود. مدتها رفیق و رایزن آندره ژید بود و درست پیش از آغاز جنگ جهانی اول، در جوانی، به حلقة نویسندگان نوول روو فرانسز پیوست و می شد او را، به این مناسبت، یکی از آخرین افراد نسل کلاسیک و، در عین حال، یکی از منادیان ادبیات آیندة تعهد به شمار آورد».
شوک فرهنگی بخشی است از ترجمه فارسی کتاب در حال چاپ «سنت و تجدد» به‌قلم آدونیس، شاعر و محقق عرب. او می‌پرسد: «آیا امروزه ممکن است که عرب در فکر، هنر و شعر خود، همان موضوعی را دنبال کند که تمدن او در گذشته مطرح ساخته است؟ …اگر مسئله متفاوت است، پرسشهای آن نیز باید متفاوت باشند و پاسخ ما به این پرسشها، نیز باید مغایر با پاسخ‌های گذشته باشد و به ناگزیر در آینده باید سبک این پرسشها با سبک پرسشهای قدیمی، از لحاظ زیبایی‌شناسی متفاوت باشد.» مترجم این کتاب حبیب‌الله عباسی است.
پوشکین، نقد و نثر و تراژدیهای کوچک سومین مقاله بخش نقد ادبی به قلم علی بهبهانی است: «گزارش فشرد‌ه‌‌ای از آثار غیر شعری پوشکین که از ترجمه فارسیِ «تاریخ ادبیات روس» گزین شده است»
در بخش زبا‌شناسی شالوده‌های عصب‌شناختی زبان از دکتر محمدرضا باطنی و همچنین مقاله کاربرد فعل پارتیِ h z و ساخت های وابسته در سُغدی و بلخی نوشته پروفسور دِزمُند دورکین مَیستر ارنست ترجمه دکتر محمد شکری فومِشی به‌چاپ رسیده است. این مقاله نتیجه یک مطالعه موردی است و به مقایسه ساختاری و مفهومی این فعل در متون کهن زبان سغدی و بلخی (زبان‌های کهن ایرانی شاخه شمال‌شرق) می‌پردازد.
فکر رنگین صائب اولین مقاله بخش نقد شعر فارسی است. دکتر محمدابراهیم باستانی پاریزی می‌نویسد: «یک وقت در یکی از سخنرانی‌هایم، در شیراز … گفتم: همانطور که دنیاى علم، هنوز نیمکره چپ مغز آدمى را نشناخته، و آدمیزاد هرکار می‌کند تنها به نیروى استفاده از نیمکره راست مغز است … اینک درین مقدّمه می‌خواهم عرض کنم که در کلّ تاریخ ادبیّات ایران، که ما سبک خراسانى (ترکستانى) و سبک عراقى، و سبک هندى را طبق تقسیم‌بندى معهود خود برگزیده ایم، تاکنون در باب دو سبک اول تحقیقات بسیار شده …امّا در باب سبک هندى که در واقع نیمکره چپ مغز ادبیّات زبان فارسى است تحقیقات چندان مفصّل نیست، و حتّى گاهى اظهار کم‌لطفی نیز در حق این سبک و صاحبان این سبک کم و بیش شده است حال آن که، اگر اندکی عمیق شویم و واقعا به ادبیّات غنى این سبک و این عهد که مختصّ عصر صفوى و زندیّه است بپردازیم، خواهیم دید که نه تنها از نیمکره راست مغز ادبى ما چیزى کم ندارد بلکه چیزى برسرى و اضافه هم دارد سبکی که نمونه شاخص و نماینده برتر آن، صائب تبریزى است..»
سرچشمه‌ها و پشتوانه‌های شاهنامه فردوسی و شاهنامۀ نقالان را دکتر جلیل دوستخواه بر اساس نگرشی سنجشی مابین نسخ مختلف شاهنامه فردوسی با تأکید بر اهمیت متن‌های نقّالی تنظیم کرده‌اند که به قول ایشان «افزون بر ساختار و درونمایه‌شان، گنجینۀ بزرگ زبان تودۀ مردم نیز هستند و با برجا نماندنِ نمونه‌های بیشتری از آنها، چه سرمایۀ گرانی را گم کرده‌ایم.»
حجم زندگی در مرگ تأملی در «هشت کتاب» سهراب سپهری است. سروش دباغ می‌نویسد: « در این مقاله می کوشم با واکاوی اشعار سپهری درباره مفهوم مرگ در هشت کتاب، و وام کردنِ مفاهیم عرفانی و فلسفی چندی، رأی او در باب این پدیده غریب را تبیین کرده، نسبت آن را با زندگی در نگاه سهراب توضیح دهم.»
تاریخ ایران باید دوباره‌نویسی شود اولین مقاله بخش تاریخ است. دکتر منوچهر پارسادوست معتقد است: « زمانه ما، زمانه دانایی و آگاهی است و بی‌گذشت‌تر از همة زمانها مجال خطاکردن به ملت‌ها نمی‌دهد… ضرورت زمان ماست که تاریخ ایران، به دور از نفوذ هرگونه احساس و اندیشه‌ای که حقیقت را بپوشاند و یا وارونه جلوه دهد دوباره‌نویسی شود و مورد تحلیل علمی قرار گیرد.»
کتابخانه آشور بانیپال به‌قلم دکتر ژاله آموزگار است: « تمّدن میان رودان تمدنی است که، به عنوان گاهوارة نگارش، از دیرباز با خط و کتابت ارتباطی تنگاتنگ داشته است و سرزمین ما، به دلایلی و بخصوص به دلیل قداستی که برای گفتار در برابر نوشتار قایل بوده است، دیرتر در به روی نگارش گشوده است… از این رو، در جستجوی کهن‌ترین کتابخانه به معنی اعم آن، باید پای به واد‌ی میا‌ن‌رودان گذاشت.»
عکسی که روی جلد شماره ۸۵ می‌بینید، متعلق به فریدون توللی (۱۲۸۹-۱۳۶۴) است. و ویژه‌نامه این شماره که شامل نه مقاله و پنج شعر است به او اختصاص یافته. دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی درباره این شاعر معاصر چنین نوشته‌اند: «در بی‌اعتباری داوری‌های ما درباره معاصرانمان همین بس که مطبوعات، مرگ چهره درخشانی همچون فریدون تولّلی را به جرم ناسپاسی‌اش نسبت به نیما یوشیج و به خاطر بی‌اعتقادی‌اش نسبت به استمرار تاریخی شعر نو، با چنان توطئه سکوتی پذیرا شدند که گویی فریدون خود از مادر نزاده است. … فرض کنیم سراینده مجموعه «رها» و مؤلف «التفاصیل» در همان کودتای ۱۳۳۲ کشته شده یا به مرگ طبیعی درگذشته است؛ در این صورت تولّلی آن جوان پرشور سی و اند ساله ناآرام است که مورّخان ادبیات قرن حاضر به هیچ روی نمی‌توانند پایگاه او را به عنوان یک پیشاهنگ «شعرِ نو» انکار کنند و تأثیر شگفت‌آور «التفاصیل» او را در محافل اجتماعی و سیاسی و ادبیِ آن سال‌ها از یاد ببرند.»
در یادنامه فریدون توللی همچنین می‌توانید مقالاتی درباره او از علی‌اکبر سعیدی سیرجانی/ علی میرانصاری/ مهدی فیروزیان/ حسن امداد بخوانید. نامه‌های فریدون توللی به ایرج افشار (در دوران سردبیری مجله آینده) و نیز گفتگویی با نادر نادرپور درباره فریدون توللی و شعری درباره توللی از محمد خلیلی بیضایی از دیگر مطالب هستند. از قلم فریدون توللی مقدمة مجموعة شگرف شعر زمان‌ناپذیر و شعرهای دیو درون، ملعون، یار دیرینه، اندرز سوختگان به‌چاپ رسیده است.
واژه‌های نوساخته موضوع یازدهمین شماره قلم‌رنجه است. استاد بهاءالدین خرمشاهی به طرح این نکته می‌پردازد که: «…تعداد نشریات اعم از روزنامه و مجلّه فراوان و شاید بیش از پنج هزار عنوان است و در بی‌وقتی، و بدتر از آن بی‌تمرکزی که همه در زندگانی شتاب‌آلود امروز ایران و جهان دچار آن هستیم، هیچ خوانندة حرفه‌ای و قهاری نمی‌تواند حتی ۵ عنوان از این انبوه ۵ هزار عنوان را مدام و مستمر، ولو به شیوة تندخوانی و گزیده‌خوانی، پی‌بگیرد و بخواند. زبان فارسی در یک سده‌ای که از مشروطیت می‌گذرد، حتی صد واژة جدید و پربسامد عربی را از عربی امروز نگرفته، حال آنکه هزاران واژة وامی /وام‌‌واژه، ابتدا از فرانسه در نیم سدة اول، و سپس از انگلیسی در نیم سدة اخیر گرفته است.» در این مقاله نمونه‌های بسیاری از «واژگان و تعبیرات نوساخته» استاد خرمشاهی آورده شده است.
گفتگو با مترجم زبان گرجی شاهنامه فردوسی مقاله ایرانشناسی این شماره است. خانم بلا شالواشویلی شاعر و مترجم زبان گرجی طی چهار دهه، بخش‌هایی از شاهنامه فردوسی را به زبان گرجی برگردانیده و بصورت کتاب‌های جداگانه پادشاهی منوچهر، پادشاهی کیکاوس، داستان سیاوش، پادشاهی خسرو پرویز به‌چاپ رسانده است. در سال ۱۳۹۰ ترجمه‌های قبلی و جدید وی از شاهنامه به زبان گرجی بصورت یک کتاب ۹۸۱ صفحه‌ای با پشتیبانی رایزنی فرهنگی ایران در تفلیس انتشار یافت و برنده کتاب سال ایران شد. این گفتگو را خانم دکتر تیِا شورغایا، استاد دانشگاه دولتی تفلیس، با ایشان انجام داده است.
تاریخ نشر در ایران در این شماره به معرفی چند ناشر دیگر از دوران پهلوی اول می‌پردازد، همچنین به «روزنامه‌ها و مجله‌هایی که ترویج‌گر اندیشه‌های باستان‌ستایانه بوده‌اند، عمده‌ترین آنها از عصر مشروطه تا پس از شهریور ۱۳۲۰» گفتمان چپ و نشر آخرین بخش این مقاله است. عبدالحسین آذرنگ در شماره سیزدهم این سلسله مقالات، تاریخ نشر در ایران را تا شهریور ۱۳۲۰ بررسی کرده است.
در بخش سفرنامه بخارا دو مقاله خواهید خواند. بام د نیا و مهمانی خاص امیر عبدالرحمن خان مترجم مقاله دکتر محمد آصف‌فکرت در توضیح آن نوشته‌اند: «بام دنیا فصل ۱۹ زندگینامۀ لرد کرزن سیاستمدار، نویسنده و جهانگرد نامور انگلیسی است. زندگینامه را کنیث رُز نگاشته و نام کتاب «کرزن: یک شخص بسیار بزرگ» از یک شعر کرزن گرفته شده است. ترجمۀ این فصل را، با توجه به مطالب مهم جغرافیایی، تاریخی و سیاسی که در مورد منطقه دارد، برای فارسی زبانان مفید پنداشتیم…یکی ناحیۀ کوهستانی در شمالِ مرز شمالغربی هند که پامیرها (کوههای پامیر) خوانده می‌شد، و دیگر سرزمین مجاور یعنی افغانستان» سفر لرد کرزن در حدود سالهای ۱۸۹۴ میلادی صورت گرفته، مناسبات او با امیر افغانستان و اوضاع سیاسی منطقه از نکات قابل توجه مقاله هستند.
تاریخ اندیشه جدید ایرانی در سفرنامه‌های ایرانیان به فرنگ عنوان کتاب درحال چاپی است که علی دهباشی چند هفته پیش از انتشار با مؤلف آن به‌گفتگو نشسته. آقای فرامرز معتمد دزفولی به پرسش‌هایی پاسخ داده‌اند نظیر اینکه: « این سفرنامه‌ها چه فایده و اثر سودمندی برای وضعیت کنونی ما دارند؟ سفرنامه‌های این دوره بیان‌کننده چه مفاهیم و ارزشهای نوینی برای ایرانیان بوده که این جایگاه را به آنها بخشیده است؟ آیا سفرنامه‌ها واجد اطلاعات جدیدی هستند که به آن توجه کمتر می‌شود؟ روش انتخابی شما در این اثر چه تفاوتی با دیگر آثار مشابه دارد و نحوه مواجهه و انتخاب سفرنامه‌ها برای شما چه بوده است؟»
خاطرات دوره سردبیری از دکتر محمود عنایت که به سال ۱۳۳۹ و دوران سردبیری ایشان در مجله فردوسی بازمی‌گردد؛ دیدار با حسین مکی «سرباز طن» و گفتگویی که اسماعیل جمشیدی در سال ۱۳۵۸ با وی انجام داده؛ و خاطرات کریم‌کشاورز که دومین بخش آن باعنوان یادبوده‌ها در این‌شماره به‌چاپ رسیده، سه مقاله بخش خاطرات هستند.
شورش در تهران و قتل وزیر مختار گریبایدوف در بخش تاریخ قاجار عنوان مقاله مفصل دکتر ابراهیم تیموری است. دکتر ابراهیم تیموری کتابی تحت عنوان «دیپلماسی و جنگ در ایران عصر قاجار » تألیف کرده‌اند که در چهار جلد به‌زودی منتشر خواهد شد. این کتاب مستند حاصل ده پانزده سال مستمر تحقیق و جستجو در آرشیوهای وزارت امور خارجه ایران و آرشیو ملّی انگلیس و دیوان هند در لندن و… است. فصلی از این کتاب که در اینجا به عنوان نمونه نقل شده، یادداشت‌های مهماندار ایرانیِ الکساندر گریبایدوف (وزیر مختار مقتول روسیه) است از آنچه از تبریز تا تهران دیده و شنیده و شرح چگونگی حمله و هجوم مردم به سفارت روسیه که با راهنمایی میرزا مسیح، مجتهد منتفذ تهران، صورت گرفته بود.
تنها منصب دیوانی دکتر محمّد مصدق پیش از نظام مشروطیت در بخش تاریخ معاصر بر اساس خاطرات دکتر مصدق تنظیم شده است. دکتر ناصر تکمیل‌همایون در این مقاله ضمن اشاره به «چهار وزارتخانه مهّم عصر پیش از مشروطیت»، نهاد استیفا در خراسان، اوضاع سیاسی ایران در اوایل دوران مظفرالدین‌شاه قاجار و دوران «مستوفی‌گری مصدق‌السلطنه در خراسان» را تشریح کرده است.
کاریکاتورهای مجله وَنیتی فیر در بخش کاریکاتور و تاریخ به‌چاپ رسیده. فرزانه قوجلو درباره این مجله چنین نوشته: « وَنیتی‌فیر دست‌کم عنوان پنج مجله بوده است… ونیتی‌فیرِ مورد نظر ما هفته‌نامه‌ای بریتانیایی است که قریب پنجاه سال، از ۱۸۶۸ تا ۱۹۱۴، با انتشار مطالب سیاسی، اجتماعی و ادبی کوشید تا عطش مخاطبان مشتاق خود را سیراب کند و خوانندگان خود را هر هفته به تماشای آنچه می‌برد که خودپسندیهای بشر می‌نامید و به واسطه قطع خاص خود، نوشته‌ها و کاریکاتورهای رنگی به مایه رشک و الگوی دیگر مجلات آن دوره بدل شد. لزلی وارد یکی از کاریکارتوریست‌های نامی این مجله بود … در میان کاریکاتورهایی که لزلی از شخصیت‌های تاریخی کشیده، دو تن از شاهان ایرانی نیز به چشم می‌آیند: ناصرالدین‌شاه و مظفرالدین‌شاه» علاوه بر این دو نفر کاریکاتورهای جرج برنارد شاو، مارک تواین، اسکاروایلد، جوزف چمبرلین، و امپراتور مراکش و … را هم می‌توانید در این مقاله ببینید.
تارو پود هفت مدخل را درباره تاریخ هنرهای تجسمی و هنرمندان آن دربرمی‌گیرد. از مطالبی که محمدحسن حامدی به آن پرداخته: متن نامه اعتراض هنرجویان مدرسه صنایع جدیده در دی‌ماه ۱۳۱۶ با تلاش اصغر و جعفر پتگر، تصویر چاپ‌شده اتابک اعظم در سال ۱۹۰۳ میلادی در یک نشریه ژاپنی ، یادبود شکرالله خاک خوشنویس و شاعر شیرازی، مزار استاد بهزاد در هرات، میرزایوسف مذهب‌باشی (مذهب مشهور دوره قاجار)، یادبود استاد علی اکبر لرنی نقاش قهوه‌خانه.
یکصدمین سال انتشار سراج‌الاخبار روزنامۀ پیشتاز افغانستان در بخش تاریخ مطبوعات به‌قلم دکتر ناصرالدین پروین است: «از آن‌‌جا که انتشار سراج لاخبار، رویدادی بس مهم در زندگی فرهنگی و سیاسی کشور افغانستان است، بایسته می‌دانم برای معرفی روزنامه و ناشر برجسته‌اش محمود طرزی، اشاره‌هایی هم به وضع عمومی آن سالهای افغانستان بشود.»
نگاهی به مطبوعات تاجیکستان مقاله جامعی است درباره مطبوعات تاجیکستان. آقای کیانوش رستمی که خود مدیرمسؤول و سردبیر هفته‌نامه منطقه‌ای سیمره و دانشجوی دکتری روزنامه‌نگاری در تاجیکستان است، با نگاهی به تاریخچه چاپ روزنامه و نشریه در تاجیکستان که قدمتی صد ساله دارد، به معرفی نشریات مطرح و همچنین روزنامه‌نگاران بنام تاجیکی پرداخته است.
«توللیِ باستان‌شناس» اولین عنوان پاره‌های باستان‌شناسی است که در آن فعالیت‌ها و آثار به‌چاپ رسیده از فریدون توللی در زمینه باستان‌شناسی معرفی شده‌اند. عناوین دیگر این بخش که دومین‌بار است به‌قلم شهرام زارع در بخارا به‌چاپ می‌رسد، دربارة کاوش‌های باستان‌شناسی تپه‌های مارلیک در دهه چهل شمسی و سپس شرح «مارلیک؛ پروندة یک غارت فرهنگی» همراه با اسناد اداری مربوط به آن است.
محمود طلوعی در آئینه زمان این شماره مرگ رهبر کره شمالی، خانم تاچر و کتابی دربارة فن حکومت، ناگفته‌هایی دربارة مائو از زبان پزشک معالج وی، و سرنوشت رهبر انقلاب تاریخی اوکراین را برای بحث و بررسی انتخاب کرده است.
سند نویافته جمهوری‌خواهی مورخ ۲۶ حوت ۱۳۰۲، نامه‌ای به دکتر مصدق جهت ترتیب‌دادن سخنرانی برای بیان شرایط وجوب جهاد در اسلام، استنساخ سندی با تاریخ نسبتا نامعلوم مربوط به فهرست اسامی مشمولین قانون تصفیه از دستگاه‌های دولتی، سند نامه آیت‌الله کاشانی به دکتر محمد مصدق برای پخش مستقیم مذاکرات از رادیو، از اسناد تاریخی موجود در کتابخانه مجلس هستند که آقای علی ططری در این شماره از شمیم بهارستان معرفی کرده‌اند. همچنین در این بخش می‌توانید از فعالیت‌های جدید کتابخانه مجلس در زمینه خرید اسناد و انتشار کتاب‌های جدید در این زمینه آگاه شوید.
نوازش قلمی در هوای دلتنگی که دکتر جواد مجابی آن را برای مجله بخارا می‌نویسند و در این شماره هم بسیار مفصل است. با یادی از تورج حمیدیان، «کارتونیست و معمار و عکاس و مدرس هنر» آغاز می‌شود، یادداشتی دربارة تئاتر آویتسک، تراژدی جسم بی‌هویت اثر ناصر حسینی مهر، نامه‌هایی از احمد میرعلائی به جواد مجابی، همچنین نامه‌هایی از پرویز خائفی، منوچهر لمعه، بیژن اسدی‌پور، علی‌محمد افغانی و… متن سخنان شاملو به‌مناسبت دریافت جایزه ادبی فروغ در سالن روزنامه اطلاعات همراه با عکس دستخط، یادداشتی درباره فروش آثار سهراب سپهری و همچنین متن گفتگویی بسیار خواندنی با شرکت جواد مجابی، ابوالقاسم سعیدی، پرویز تناولی، بهمن محصص و… که در تاریخ ۲۲ مرداد ۱۳۴۷ انجام شده بود.
دکتر محمدحسن ابریشمی در بخش چهارشنبه‌سوری در مقاله‌ای با عنوان چهارشنبه‌سوری منشأ از شبانگاه قتل متوکل دارد به پیشینه آتش در فرهنگ ایرانی، پیشینه آیین چهارشنبه سوری، رویدادهای تاریخی مرتبط با این آیین و… پرداخته است.
بخارا ۸۵ در زمینه معرفی، بررسی، و نقد کتاب سه بخش دارد:
در جعبه‌آینه کتاب «فرهنگ شاهنامه»، تصحیح دکتر علی رواقی را محمدافشین‌وفایی مورد نقد و بررسی مفصل قرار داده است.
در کتاب و کتابخوانی یادداشت جامعی می‌خوانیم از حسن سیدعرب درباره دایرة‌المعارف‌ها
در بررسی و نقد کتاب مقالاتی می‌خوانیم دربارة کتاب‌های « مصطفی شعاعیان و رومانتیسم انقلابی»، «خاطرات اردشیر آوانسیان»، «جاسوسی در حزب، برادران یزدی و حزب توده ایران»، «یاد یاران و قطره‌های باران»، «ساختارهای وندی مشتق های فعلی».
در بخش گزارش، شب گلهای شعر و موسیقی ایرانی (ویژه آرشیو برنامه رادیویی گلها که خانم جین لوسیون آن را جمع‌آوری کرده)، شب آئوجینو مونتاله همراه با متن سخنرانی دکتر آناموریا موتاکی (پژوهشگر ایتالیایی)، از شب‌های بخارا و همچنین متن سخنرانی پرویز دوایی و مسعود مهرابی در مراسم صد سال اعلان و پوستر فیلم در ایران که با همکاری نشر نظر در خانه هنرمندان ایران برگزار شد را می‌توانید بخوانید.
درگذشت پوران شجیعی و دکتر مهرآفاق بایوردی موضوع دو یادداشت بخش یاد و یادبود است.
بخش شعر با اشعاری از: سیمین بهبهانی، دکتر تقی‌پورنامداریان، شهزاده سمرقندی، سیروس شمیسا، غزل مصدق و… به‌چاپ رسیده و همچنین از شارل بودلر (ترجمه سحر کریمی‌مهر)، راینر ماریا ریکله (ترجمه شرف‌الدین خراسانی)، فدریکو گارسیا لورکا (ترجمه پرویز امین‌زاده). ترجمه انگلیسی یک شعر از فریدون مشیری را نیز دکتر بهروز عزب دفتری انجام داده است.
با هم مرور می کنیم فهرست مطالب این شماره را :
بهاریه
بهاریه ۱۳۹۱/ آیدین آغداشلو ۹
یاد ایرج افشار در نخستین سالگرد
نه گفتن‌ها و نرفتن‌ها (متن منتشر نشده)/ ایرج افشار ۱۲
یاد مولانا
ای که درون جان من تلقین شعرم می‌کنی/ دکترمحمدعلی موحد ۱۹
نقد ادبی
روژه مارتن دوگار و حماسة دست‌نیافتنی/ هنری استیوارت هیوز/
دکتر عزت‌الله فولادوند ۲۷
شوک فرهنگی/ أدونیس (علی احمد سعید)/ دکتر حبیب‌الله عباسی ۴۲
پوشکین: نقد و نثر و «تراژدیهای کوچک»/ علی بهبهانی ۵۸
زبان‌شناسی
شالوده‌های عصب‌شناختی زبان/ دکترمحمدرضا باطنی ۷۴
کاربرد فعل پارتیِ ʾhʾz و ساخت‌های وابسته در سُغدی و بلخی/
پروفسور دِزمُند دورکین مَیسترارنست/ دکتر محمد شکری فومِشی ۸۶
نقد شعر فارسی
فکر رنگین صائب/ دکتر محمدابراهیم باستانی پاریزی ۱۰۷
سرچشمه‌ها و پشتوانه‌های شاهنامه فردوسی و شاهنامۀ نقالان/
دکترجلیل دوستخواه ۱۲۴
حجم زندگی در مرگ (یاد سهراب سپهری)/ سروش دباغ ۱۳۹
شعر فارسی
سلامی از عقدۀ عشقی/ سیمین بهبهانی ۱۵۰
هفت شعر از شهزاده سمرقندی ۱۵۱
هبوط تلخ/ دکتر تقی پورنامداریان ۱۵۵
آن که می‌خندد/ دکتر سیروس شمیسا ۱۵۶
طبع جوان/ محمد آصف‌فکرت ۱۵۸
گریز/ سیدمحمدحسن ناصحی ۱۵۹
گفتگو/ غزل مصدق ۱۶۰
کوچه/ فریدون مشیری/ ترجمه به انگلیسی: دکتر بهروز عزبدفتری ۱۶۱
شعر جهان
عروج/ شارل بودلر/ سحر کریمی‌مهر ۱۶۷
دعوت محمّد (ص)/ راینرِ ماریا ریلکه/ دکتر شرف‌الدین خراسانی ۱۶۸
سرودهایی از فدریکو گارسیا لورکا/ پرویز امین‌زاده ۱۶۹
تاریخ
تاریخ ایران باید دوباره‌نویسی شود/ دکتر منوچهر پارسادوست ۱۷۴
کتابخانه آشور بانیپال/ دکتر ژاله آموزگار ۱۷۸
یادنامه فریدون توللی
سالشمار فریدون توللی/ احمد شعبانی ۱۸۶
فریدون تولّلی/ دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی ۱۹۳
هر دو شیرازی/ علی‌اکبر سعیدی سیرجانی ۲۰۰
فریدون توللی در چند ماه پس از کودتای ۲۸ مرداد/ علی میرانصاری ۲۱۵
کهن‌پردازِ نو/ مهدی فیروزیان ۲۲۹
نامه‌های توللی به ایرج افشار/ محمد افشین‌وفایی ۲۵۲
گفتگو با نادر نادرپور شاعر معاصر دربارة دکتر خانلری و فریدون توللی ۲۸۴
توللی و حوادث فارس/ حسن امداد ۲۹۱
چون شاخه گلی/ محمد خلیلی بیضایی ۳۰۲
مقدمة مجموعة شگرف شعر زمان‌ناپذیر/ فریدون توللی ۳۰۳
برگزیده اشعار فریدون تولّلی: دیوِ درون، ملعون، یار دیرینه، اندرزِ سوختگان ۳۱۵
قلم‌رنجه
قلم رنجه (۱۱)/ بهاءالدین خرمشاهی ۳۲۷
ایرانشناسی
گفتگو با مترجم زبان گرجی شاهنامه فردوسی/ دکتر تیِا شورغایا ۳۴۱
تاریخ نشر
تاریخ نشر کتاب در ایران (۱۳)/ عبدالحسین آذرنگ ۳۵۲
سفرنامه
بام دنیا و مهمانی خاص امیر عبدالرحمن خان/ کنیث رز/ محمد آصف‌فکرت ۳۶۳
تاریخ اندیشه جدید ایرانی در سفرنامه‌های ایرانیان به فرنگ/ فرامرز معتمد دزفولی/
علی دهباشی ۳۹۱
خاطرات
خاطرات دورۀ سردبیری/ دکتر محمود عنایت ۴۰۱
دیدار با حسین مکی سرباز وطن…/ اسماعیل جمشیدی ۴۰۷
یادبوده‌ها (۲) (خاطرات منتشر نشده)/ کریم کشاورز ۴۲۴
شورش در تهران و قتل وزیرمختار، گریبایدوف/ دکتر ابراهیم تیموری ۴۴۴
تنها منصب دیوانی دکتر محمّد مصدق پیش از نظام مشروطیت/
دکتر ناصر تکمیل‌همایون ۴۹۵
کاریکاتور و تاریخ
کاریکاتورهای مجله‌ی وَنیتی‌فیر/ فرزانه قوجلو ۵۰۷
تار و پود
تار و پود (۴)/ محمدحسن حامدی ۵۲۳
تاریخ مطبوعات
یکصدمین سال انتشار سراج‌الاخبار/ دکتر ناصرالدین پروین ۵۴۷
نگاهی به مطبوعات تاجیکستان/ کیانوش رستمی ۵۶۳
پاره‌های باستان‌شناسی
پاره‌های باستان‌شناسی(۲)/ شهرام زارع ۵۷۷
در آئینه زمان
در آئینه زمان (۶)/ محمود طلوعی ۵۹۷
شمیم بهارستان
شمیم بهارستان (۵)/ علی ططری ۶۰۷
نوازش‌های قلمی
نوازش قلمی در هوای دلتنگی (۴)/ دکتر جواد مجابی ۶۳۵
چهارشنبه‌سوری
چهارشنبه سوری منشأ از شبانگاه قتل متوکل دارد/ محمدحسن ابریشمی ۶۷۶
جعبه‌آینهٔ کتاب
عیب‌گویان بیشتر گم‌کرده راه/ محمد افشین‌وفایی ۶۹۴
گزارش
گزارش شب گلهای شعر و موسیقی ایرانی/ سروش افشارپناه ۷۴۰
گزارش شب آئوجینو مونتاله/ شهاب دهباشی ۷۵۰
جایگاه تاریخیِ اِئوجِنیو مونتاله/ دکتر آنا موریا موتاکی ۷۵۳
آئوجنیو مونتاله/ مریم شجاعی ۷۶۵
صد سال اعلان و پوستر فیلم در ایران/ پرویز دوایی ۷۷۰
پاس‌داشت خاطرات مشترک/ مسعود مهرابی ۷۷۲
کتاب و کتابخوانی
یادداشتی درباره دایرهًْ‌المعارف‌ها/ حسن سیّدعرب ۷۷۸
بررسی و نقد کتاب
در شهر افسانه و فقر و آماس/ حسین نوش‌آذر ۷۸۵
خاطرات اردشیر آوانسیان/ مسعود عرفانیان ۷۹۱
جاسوسِ رفقا/ انوش صالحی ۷۹۴
یاد یاران (نگاهی به کتاب دکتر احمد مهدوی دامغانی)/ دکتر حسن لاهوتی ۸۰۲
ساختارهای وندی مشتق‌های فعلی/ یوسف امیری ۸۱۰
یاد و یادبود
درگذشت دکتر پوران شجیعی/ ترانه مسکوب ۸۱۵
درگذشت دکتر مهرآفاق بایبوردی/ لیلا صدر 820
نحوۀ تهیۀ مجلۀ بخارا:
1. از طریق اشتراک سالانه :
الف ) در داخل کشور و شش شماره با احتساب هزینه پست پنجاره هزار تومان ،
ب) برای کشورهای اروپایی 85 هزار تومان و برای آمریکا، کانادا، استرالیا 120 هزار تومان است. متقاضیان می توانند وجه اشتراک را به حساب جاری 0100009347007 بانک صادرات شعبه 774 اوایل خیابان میرزای شیرازی به نام علی دهباشی واریز کنند و اصل برگه را با نشانی دقیق ( با قید کد پستی ) به نشانی : تهران ـ صندوق پستی 166-15655 ارسال کنند یا به شماره 88958697 دورنگار کنند و یا با رایانامه این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید ارسال نمایند.
2. خرید از کتابفروشی‌های مقابل دانشگاه، کتابفروشی‌های خیابان کریمخان زند، کتابفروشی آرین ( خیایان میرداماد)، شهر کتاب شریعتی( نرسیده به معلم) ، شهر کتاب پارک ساعی، شهر کتاب نیاوران ( نشر کارنامه) .
3. در ضمن علاقمندان در تهران می‌توانند طی تماس با تلفن 09121300147 و یا رایانامه این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید با دادن نشانی بخارا را از طریق پیک نیز دریافت کنند.
