کتاب‌

یکصد سال دادخواهی ارمنی (گذری در کتاب « نسل کشی ارمنی »)

برگرفته از تارنمای ایرانچهر

نوشته: عقاب  علی احمدی

نسل کشی ارمنیان ۱۹۱۵ – ۱۹۲۳

(ریشه ها و پیامدها)

به کوشش : ایساک  یونانسیان

چاپ اول : ۱۳۹۵

۳۸۳ صفحه – ۳۸۰۰۰ تومان

ناشر : انتشارات ثالث – تلفن  ۸۸۳۲۵۳۷۶ و ۸۸۳۲۵۳۷۷

در یکصد و دومین سالی که از آغاز نسل کشی بزرگ ارمنیان (۲۴ آوریل ۱۹۱۴) به دست دولت عثمانی می گذرد ، کتاب ها و مقاله های بسیاری در باره ی این فاجعه ی بزرگ بشری منتشر شده است . کتاب « نسل کشی ارمنیان ، ریشه ها و پیامدها » در میان کتاب هایی که درباره ی نخستین نسل کشی در سده ی بیستم نوشته شده است ، یک پژوهش ارزشمند برپایه ی اسناد به دست آمده است .

در سال ۱۹۱۵ کمیته ی مرکزی حزب « اتحاد و ترقی » ( ترک های جوان ) در امپراتوری عثمانی ، فرمان آغاز ریشه کنی عنصر ارمنی از ارمنستان غربی را داد و این کار با بهره گیری از آشفتگی های  برآمده از آغاز جنگ جهانی اول ، با یاری مجرمان سابقه دار که در تشکیلاتی ویژه  به نام « تشکیلات مخصوصه » به ریاست یک پزشک به نام « بها الدین شکیر » سازماندهی شده بودند ، آغاز شد.[۱] این  کار در چارچوب برنامه ای که « تهجیر » نامیده شد ، و خواسته ی اصلی آن کوچانیدن و دورکردن و نابودی بی سروصدای ارمنیان برای چپاول آسان دارایی های آنها و چیره کردن « عنصر ترک » بود . این نسل کشی ارمنیان به دست ترک های عثمانی نه نخستین نسل کشی بود و نه واپسین آنها ، اما « گسترده ترین » آنها بود . در جریان این نسل کشی ، پس از دستگیری و اعدام روشنفکران و زمامداران ارمنی در عثمانی ، نسل کشی ای آغاز شد که  ۱۸۰۰۰۰۰ نفر از مردمان ارمنی ساکن در شهرها و روستاهای عثمانی را به کام مرگ فرستاد . گزارش های تکان دهنده ی شاهدان عینی ، جهانگردان ، سیاستمداران و مسافرانی که در همان سال ها از عثمانی دیدار کرده یا در آنجا بودند ، از مرگ دردناک صدها هزار زن و کودک و مرد پیر و جوان در اردوگاه ها مرگ عثمانی خبر داده اند .

در مقدمه ی کتاب در باره ی برخورد دولت های پیروز در جنگ جهانی اول با این جنایت بزرگ ترک های جوان چنین می خوانیم :

« دریغا  که قدرت های فاتح جنگ جهانی اول که طراح نظم نوین جهانی بودند و بر ارزش های جدیدی چون اصل آزادی و سرنوشت ملت ها و مردم پای فشردند و [ ، ] در قبال ارتکاب نسل کشی ارمنیان در سال های ۱۹۲۳ – ۱۹۱۵ از سوی دولت عثمانی ، آن هم مردمی که بیش از دوهزار و هفتصد سال سابقه سکونت در سرزمین های آبا و اجدادی خود یعنی ارمنستان غربی داشتند ، عملا دم  فروبستند .

همین بی توجهی و بی تفاوتی به این فاجعه بشری سبب گردید که در جنگ جهانی دوم ، هولوکاست یهودیان و بعد از جنگ نیز جنایاتی به صورت نژادزدایی در بوسنی و هرزگووین ، کشتار مردم مظلوم فلسطین ، کشتار قبیله ای در رواندا، سودان … و اکنون نیز کشتار مردم بی دفاع در فلسطین ، سوریه و عراق را شاهد باشیم که دلیلش تنها و تنها وجود نارسایی ها و کوته بینی ها در تصمیم گیری های طراحان نظم نوین جهانی بعد از جنگ های بین الملل اول و دوم بوده است .

همین امر سبب گردید که با وجود مبانی حقوقی بین المللی دایر بر نفی و منع جنایات بین المللی در منشور ملل متحد ، اعلامیه جهانی حقوق بشر ، کنوانسیون منع کشتار جمعی و غیره هنوز که هنوز است ، شاهد بروز و وقوع چنین جنایات بین المللی به ویژه کشتارهای جمعی باشیم . » [۲]

ارمنیان ، اما ، پس از چند حرکت قهرمانانه در آغاز کار برای نابودی فرماندهان نسل کشی از ارمنیان ، کوششی همه جانبه برای دادخواهی از نهادهای حقوقی بین المللی و آگاه سازی افکار همگانی جهانی از این جنایت را آغاز کردند . در این باره در مقدمه ی کتاب چنین آمده است :

« ارمنیان در مبارزه ای نابرابر، پس از صد سال، عزم را جایگزین خشم و عدالت جویی را جای  کینه توزی قرار دادند و دادخواهی خود را چنان با منطق و منصفانه به گوش ملل دیگر رساندند که امروز با  گذشت بیش از صد سال از این واقعه ، جهانیان به جای ارمنیان از این واقعه سخن می گویند و حدود ۲۶ کشور و ده ها جامعه بین المللی جهان مسئله نسل کشی ارمنیان را به رسمیت شناخته و با ارمنیان در دادخواهی هم آواز شده اند . » [۳]

اما آیا در چشم انداز رابطه ی معنوی ترکیه ی با دیگر ملت های جهان امروز نشانه ای دال بر « پذیرش مسئولیت حقوقی نسل کشی » به عنوان وارث طبیعی دولت عثمانی دیده می شود ؟ در این باره در مقدمه ی کتاب چنین می خوانیم :

«متاسفانه جمهوری ترکیه از زمان تاسیس تاکنون نه تنها مسئولیت نسل کشی ارمنیان را برعهده نگرفته است ، بلکه به طور فعال در راه انکار وقوع آن در دوره امپراتوری عثمانی گام برمی دارد . این در حالی است که عاملان نسل کشی ارمنیان در سال ۱۹۱۹ در دادگاهی که برای بررسی جنایات جنگی عثمانی در شهر استانبول توسط دولت ترکیه تشکیل شده بود به مجازات های سنگین محکوم شدند . » [۴]

پوستر بزرگداشت یکصد و دومین سالگرد نسل کشی ارمنیان در ایران – ۲۰۱۷

در زیر ، نگاهی داریم به فهرست  مطالب این کتاب :

                                                                                           فهرست
پیشگفتار

فصل اول : ارمنستان غربی و امپراتوری عثمانی

مختصری درباره ی تاریخ ارمنستان

ظهور ترکمنان و تشکیل حکومت عثمانی

ارمنستان غربی یا شش ولایت ارمنی نشین ترکیه

مناسبات اولیه ی ارمنیان با حکومت عثمانی

بافت جامعه ی عثمانی و دوره ی تنظیمات عثمانی

ذهنیت جمعی نسبت به مسیحیان و ارمنیان

سیاست عثمانی

تقلب های آماری حکومت عثمانی

ترکیسم و پان ترکیسم

نظریه ها و سیاست های اقتصادی پان ترکیسم

منافع و کاربردهای نژادپرستی و پان ترکیسم

خدمات و نقش ارمنیان در امپراتوری عثمانی

فصل دوم : حکومت عثمانی و مسئله ی ارمین

منشا مسئله ی ارمنی

پیمان سن استفانو

خیانت انگلستان

کنگره ی برلین

آغاز خصومت و کشتارهای ارمنیان توسط حکومت عثمانی

کشتار ارمنیان در طول سال های ۱۸۹۰ (کشتار حمیدیه)

تسخیر بانک عثمانی

گزارش های دیپلمات ها و خبرنگاران خارجی از کشتارهای ارمنیان در دهه ی ۱۸۹۰

فصل سوم : نسل کشی ارمنیان

اوضاع ارمنستان غربی و مسئله ی ارمنی در اوایل قرن بیستم

به سوی انقلاب و خلع سلطان عبدالحمید

آغاز حکومت ترک های جوان

ترک های جوان و اولین کشتار ارمنیان در آدانا ، سال ۱۹۰۹

جنگ بالکان

تشکیلات مخصوص ترک های جوان

آغاز جنگ جهانی اول

آغاز برنامه و طرح نسل کشی ارمنیان ۱۹۱۴

قانون تهجیر

نقش یهودیان و محافل فراماسونری در نسل کشی ارمنیان

طرح و روش اجرایی نسل کشی ارمنیان

رد ادعای ترک ها در تبعید ارمنیان به دلیل وقوع جنگ و مسائل امنیتی

کشتارهای همزمان ارمنیان در طرابوزان

انهدام کامل یک ملت

انگیزه های نسل کشی سران اتحاد و ترقی

اتهام و ادعای واهی ترک های جوان درخصوص خیانت ارمنیان به امپراتوری عثمانی

ادامه ی کشتارها

پایان جنگ و شکست ترکیه ی عثمانی

معاهده ی سور

حکم داوری وودرو ویلسون ، رئیس جمهور ایالات متحد آمریکا

اوضاع ارمنستان و ارمنیان پس از معاهده ی سور

فصل چهارم : آلمان و نسل کشی ارمنیان

بایگانی های وزارت امور خارجه ی آلمان

نسل کشی ارمنیان و نقش دولت آلمان

گزارش های آلمانی ها در تایید کذب بودن ادعای خیانت ارمنیان به امپراتوری عثمانی

فصل پنجم : اسناد ، مدارک ، تلگرام ها و اعترافات طراحان نسل کشی ارمنیان

تلگرام های محرمانه ی طلعت پاشا درباره ی نابودی ارمنیان

تلگرام های برگزیده  از اسناد کمیسیون تحقیق مظهر

نمونه ی تلگرام های به دست آمده در باشگاه نوری عثمانیه ، مقر کمیته ی مرکزی اتحاد و ترقی

ابلاغیه ی تبعید اجباری و نسل کشی ارمنیان چاپ شده در روزنامه ی استانبول ۱۹۱۹

اعترافات طلعت پاشا در نابودی و تبعید اجباری ارمنیان

گزارش طلعت پاشا درباره ی نسل کشی ارمنیان ، ۱۹۱۷

اعترافات برخی مقامات دولتی ترکیه

دادگاهی و محاکمه ی ترک های جوان و اعضای حزب اتحاد و ترقی

کیفرخواست متهمان اصلی دادگاه ۱۲ آوریل ۱۹۱۹

احکام دادگاه

دادگاه ۱۹۲۶

سرنوشت متهمان اصلی نسل کشی ارمنیان

فصل ششم : افکار عمومی ، بیانات جهانیان و مطبوعات جهانی

نسل کشی ارمنیان و شاهدان عینی

اظهارات برخی سیاستمداران درخصوص نسل کشی ارمنیان

اظهارات برخش اشخاص حقیقی درخصوص نسل کشی ارمنیان

نسل کشی ارمنیان در مطبوعات معتبر جهانی

فصل هفتم : عواقب و پیامدهای نسل کشی ارمنیان

غارت و مصادره ی اموال و دارایی های ارمنیان

میزان مصادره ی اموال ارمنیان در امپراتوری عثمانی

یتیمان و بازماندگان حاصل از نسل کشی ارمنیان

ارمنیان کریپتو ( پنهان )

ارمنیان مسلمان شده یا ارمنیان حامشن

نسل کشی فرهنگی و تاریخی

وضعیت بناهای مربوط  به  ارمنیان در ترکیه ی  کنونی

روش های به کارگرفته شده برای تخریب بناهای تاریخی ارمنیان

نمونه هایی ازعکس های  بناهای تاریخی ، قبل و بعد از تخریب

تغییر اسامی ، جعل و تحریف تاریخ آثار فرهنگی و تاریخی ارمنیان

فصل هشتم : شناسایی ، محکومیت و جبران خسارت

روند شناسایی نسل کشی ارمنیان در مراجع بین المللی

کشورهایی که نسل کشی ارمنیان را به رسمیت شناخته اند

نهادها و مجامع بین المللی که نسل کشی ارمنیان را به رسمیت شناخته اند

فصل نهم : روشنفکران ترکیه و نسل کشی ارمنیان

پیشینه ی سیاست نفی و انکار نسل کشی ارمنیان در دولت های ترکیه

دلایل انکار نسل کشی از سوی دولت های متوالی ترکیه

دیدگاه افکار عمومی و روشنفکران ترکیه در قبال نسل کشی ارمنیان

اظهارات برخی سیاستمداران ، روشنفکران و متفکران ترک

روشنفکران کرد و نسل کشی ارمنیان

فصل دهم : ایران و نسل کشی ارمنیان

مشاهدات و نوشته های شاهدان عینی ایرانی از نسل کشی ارمنیان

دانشنامه ی ایران و نسل کشی ارمنیان

جمهوری اسلامی ایران و نسل کشی ارمنیان

اظهارات برخی دولتمردان جمهوری اسلامی ایران

پیوست : تعاریف و قوانین مرتبط با نسل کشی

مقدمه

تعریف نسل کشی

چگونگی تصویب کنوانسیون منع و مجازات نسل کشی

رافائل لمکین و نسل کشی ارمنیان

سازمان ملل متحد و نسل کشی ارمنیان

منابع

هشتم اردیبهشت ۱۳۹۶   

پی نوشت ها :
۱. نقل به مفهوم از کتاب نسل کشی ارمنیان ، پیشگفتار ، ص ۱۵ .

۲. همان ، ص ۱۶ .

۳. همان جا .

۴. برای آگاهی از چگونگی محاکمه و فرجام دادرسی اجراکنندگان نسل کشی ارمنیان نگاه کنید به مطلبی در این نشانی : http://iranchehr.com/?p=5956

• < قبلی
• بعدی >