اسفندگان روز مهر ایرانی
سودجویی به بهانه روز عشق
- اسفندگان روز مهر ایرانی
- نمایش از چهارشنبه, 28 بهمن 1394 06:46
برگرفته از خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)
«ولنتاین» در واقع یک مناسبت غربی و فرهنگ وارداتی به نام روز عشق و در حقیقت به کام سودجویان است.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، این روزها شاهد شور و هیاهویی در شهر به ویژه در میان نوجوانان و جوانان هستیم، شاید کمتر کسی باشد که از ولنتاین چیزی نداند، اما اکثر اشخاصی که منتظر روز ولنتاین هستند تا برای کسی که دوستش دارند هدیه بخرند، نمی دانند که این روز از کجا وارد فرهنگ ما شده و دلیل نامگذاری آن چیست؟
نزدیک این ایام که می شود، حتما شما هم هیاهو و هیجان را در خیابان ها دیده اید. مغازه های اجناس کادویی لوکس و فانتزی غلغله می شود. شمع شکلات ادکلن و ... همه و همه در جعبه های رنگی قشنگ همراه با کارت هایی که بر روی آنها جملاتی هم نوشته شده و حاکی از عشق و علاقه طرفین است و بازار داغی دارند، همه جا اسم ولنتاین به گوش می خورد.
اینکه این روز چه تاریخچه ای دارد و بر اساس چه رویدادی گرامی داشته می شود، نکته ای است که همچنان نه منابع مبدا این طرح و نه پیروانشان اطلاعات موثقی برای پایه و اساس آن ندارند و تنها قصه ای ساختگی و تایید نشده، محملی برای گرامیداشت این روز عنوان شده و جالب اینجاست که بسیاری از جوانان ایرانی بدون اطلاع از ریشه این افسانه ساختگی، پیرو این فرهنگ وارداتی شده اند که این گونه قصه سازی شده است.
«سده سوم میلادی، روم باستان فرمانروایی به نام کلاودیوس دوم داشت که معتقد بود جنگجویانش باید مردانی مجرد باشند. براساس همین اعتقاد ازدواج برای سربازان امپراتوری روم ممنوع گشت. قاطعیت فرمانروای بی رحم، جرأت ازدواج را از تمام سربازان سلب کرد، اما در این بین کشیشی با نام والنتاین، مخفیانه عقد سربازان رومی را با دختران محبوبشان جاری می‌ساخت. هنگامی که این عقدهای پنهانی آشکار شدند، والنتاین دستگیر و به اعدام محکوم شد».
آنچه در ولنتاین خودنمایی می کند، عدم حضور هویت، تمدن و تجربه تاریخی ایرانی در این روز است، نوع کادوها، تعاملات و انگیزه هایی که در کنش های ولنتاین دیده می شود، به هیچ وجه ماهیت ایرانی و گاه حتی اخلاقی هم ندارد و از آنجا که آیینی وارداتی است در محتوا، شکل و نمادها ناسازگاری بسیاری با ارزش ها و هنجارهای فرهنگ ایرانی دارد.
پشت پرده «ولنتاین» چیست؟!
عده ای بر این عقیده اند که یکی از عوامل مهم و تأثیرگذار در گسترش ولنتاین مافیای اقتصادی یا همان دنیای سرمایه داری است که با تبلیغات وسیع، مفاهیمی همچون عشق و دوست داشتن را به ابزاری برای راهیابی به اندیشه‌های استثماری بدل ساخته است.
تلاش بی وقفه رسانه های غربی و تهیه مطالب و گزارش های متعدد پیرامون روز ولنتاین در نوع خود جالب توجه به نظر می‌رسد. خبرگزاری رویترز به منظور ترویج این سنت در ایران اقدام به تهیه گزارش تصویری از خرید روز ولنتاین در شهر تهران کرده است.
با توجه به تاکید بر سبک زندگی اسلامی و این که در فرهنگ اسلامی و شیعی ما به جای یک روز، دو روز به خانم‌ها اختصاص دارد، یعنی برای دختران روز ولادت حضرت معصومه(س) و برای زنان و مادران روز میلاد حضرت زهرا(س)، آیا باز هم باید به سراغ سنت های غلط برویم و سعی در ترویج آنها داشته باشیم؟
سودجویی به بهانه روز عشق
علاوه بر ویترین پر زرق و برق و قرمز مغازه ها، این روزها بازار سفارش های اینترنتی «پکیج ولنتاین (منظور بسته ولنتاین)» داغ شده است، بسته‌هایی که در آن عروسک و شکلات گذاشته اند و با قیمت های بالا به فروش می رسد. حتی در این بین رستوران ها و کافی شاپ ها از تبلیغات عقب نمانده و پکیج های ولنتاینی خود را به نمایش گذاشته تا مشتری جذب نمایند.
«ولنتاین» در واقع یک مناسبت غربی و فرهنگ وارداتی به نام روز عشق و در حقیقت به کام سودجویان است که چند سالی است میان جوانان باب شده و همه ساله در روز 25 بهمن مطابق با 14 فوریه همراه با آداب و رسوم به خصوصی برگزار می‌شود. جشنی همراه با هدیه دادن و دوستی و عشق ورزیدن اغلب به نامحرم و جنس مخالف که در واقع فرصتی است تا دوستی های خیابانی از سوی متولیان ابتذال، هویتی پوشالی یابد.
نکته قابل تأمل این است که چرا علیرغم آنکه ظرفیت های ملی و مذهبی متعالی متعددی در ابراز مهر در فرهنگ اسلامی و ایرانی وجود دارد، یک عنصر غیربومی اینقدر در فرهنگ ما رسوخ کرده و جایگزین جشن ها و اسطوره های عشق در فرهنگ مذهبی و ملی شده است؟
هر روزِ زوج مسلمان ایرانی، به دستور خدای زیبایی ها، عشق ورزی است «و از نشانه های او اینکه همسرانی از جنس خود شما برای شما آفرید، تا در کنار آنها آرامش یابید و در میانتان مودت و رحمت قرار داد، در این نشانه هایی است برای کسانی که تفکر میکنند(روم / ۲۱).
جشن عشق در ایران باستان (اسفندگان روز مهر ایرانی)
گفته می شود که در ایران باستان، بیست قرن پیش از میلاد روزی موسوم به روز عشق بوده است. این روز در تقویم ایرانی مصادف با پنجم اسفندماه است و «سپندارمذگان» یا «اسفندارمذگان» نام دارد.
ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه آورده است که ایرانیان باستان این روز را روز بزرگداشت زن و زمین می‌دانسته اند. فلسفه بزرگداشت این روز به عنوان «روز عشق» به این صورت بوده است که در ایران باستان هر ماه را سی روز حساب می کردند و علاوه بر اینکه ماه ها اسم داشتند، هر یک از روزهای ماه نیز یک نام داشتند. بعنوان مثال روز اول «روز اورمزد»، روز دوم، روز بهمن معنی «سلامت، اندیشه» که نخستین صفت خداوند است، روز سوم اردیبهشت یعنی «بهترین راستی و پاکی» که باز از صفات خداوند است، روز چهارم شهریور یعنی "شاهی و فرمانروایی آرمانی" که خاص خداوند است و روز پنجم «سپندار مذ» بوده است. سپندار مذ لقب ملی زمین است، یعنی گستراننده، مقدس، فروتن. زمین نماد عشق است چون با فروتنی، تواضع و گذشت به همه عشق می ورزد. زشت و زیبا را به یک چشم می نگرد و همه را چون مادری در دامان پر مهر خود امان می دهد. به همین دلیل در فرهنگ باستان اسپندار مذگان را بعنوان نماد عشق می پنداشتند.
ولنتاین عقده گشایی خلاهای فردی
سمانه اسماعیل زاده، کارشناس روانشناسی در این خصوص به خبرنگار ایسنا، گفت: استقبال و ترویج ولنتاین فراتر از آنکه معنایی در مواجهه فرهنگی دارد، پیامد برخی خلأهای فرهنگی و ساختاری در فرد نیز هست.
وی افزود: عدم استفاده از ظرفیت‌ها و جایگزین های رسوم و فرهنگ ایرانی، بی توجهی به نیازهای فراغتی عاطفی و روانی جوانان، ضعف عملکرد خانواده ها، رسانه های داخلی، سیستم آموزشی، نهادها و متولیان فرهنگی در عمومیت یافتن ولنتاین در بین جوانان نقش دارد.
اسماعیل زاده با بیان اینکه ولنتاین در حقیقت عقده گشایی خلاهای فردی است، تصریح کرد: جوانان امروزی با حجم رسانه ای که از آن برخوردار هستند به آسانی از آیین ها، جشن ها و فرهنگ کشورهای دیگر باخبر می شوند و آنچه پاسخگوی نیازشان باشد، تقلید می کنند.
سود کلان نظام سرمایه داری
رقیه حسن زاده، کارشناس جامعه شناسی به خبرنگار ایسنا، گفت: ولنتاین اگرچه برای برخی حاوی مضامین عاطفی است، اما کارکردهای اقتصادی فراوانی دارد. نظام سرمایه داری از طریق تبلیغات، آیین عشق و مهرورزی را وسیله ای برای فروش وکسب منفعت خود کرده است و «دوستی» را با سود کلانی می فروشد.
وی افزود: ولنتاین یکی از آیین های فرهنگ غربی است که با توجه به توانایی رسانه های بین المللی و تکنولوژی های ارتباطی و اطلاعاتی در انتقال و اشاعه فرهنگ ها، در سال های اخیر در فرهنگ ایران به غلط اهمیت بسیاری یافته است.
کارشناس جامعه شناسی با بیان اینکه شاید بیگانگی با فرهنگ باستانی ایرانی، دلیل رویکرد به چنین آیین و رسومی باشد که جوانان ما را وام دار دیگر فرهنگ ها می سازد، یادآور شد: متاسفانه در شرایط کنونی برخورد مسئولان فرهنگی ایران در این خصوص بیشتر به نادیده گرفتن آن محدود می شود، لذا باید برخورد هوشمندانه ای در مواجهه با این هجمه داشته باشند.
روز عشق روز محبت ورزی بین اعضای خانواده
حجت الاسلام گلمیرزاده، معاون فرهنگی تبلیغات اسلامی گیلان در این خصوص به خبرنگار ایسنا از گیلان، گفت: در حقیقت، روز عشق در آیین ایران، روز محبت ورزی بین اعضای خانواده است و کسی که می‌خواهد این ایام را پاس بدارد، باید در هر فرصتی با خرید هدیه برای پدر، مادر، همسر و یا فرزند خود این‌کار را انجام دهد.
وی افزود: اما متاسفانه برخی از جوانان ناآگاه، این روزها را زمانی برای عشق‌ورزی به دوست دختر و دوست پسر خود می‌دانند و به جنبه غربی آن می‌پردازند، ۱۴ فوریه، روز عشاق جهان غرب است.
معاون فرهنگی تبلیغات اسلامی گیلان با بیان اینکه نفوذ آیین‌هایی نظیر روز «ولنتاین» ناشی از تهاجم فرهنگی است، تصریح کرد: اما به نظر می رسد این موضوع به علت خلاء فرهنگی جامعه در این زمینه، مورد استقبال قرار گرفته است. در حالی که این پدیده در فرهنگ و تاریخ ما وجود دارد، اما درست و پررنگ به جوانان معرفی نشده است.
وی با بیان اینکه هر روز یک زوج مسلمان براساس آموزه های اسلامی عید است، بیان کرد: دنیای غرب به دلیل پوچ بودن و روی آوردن به شادی های کاذب مجبور است که اینگونه مردم خود را فریب دهد و شاد کند.
حجت الاسلام گلمیرزاده خاطرنشان کرد: روز مادر، روز پدر، روز دختر، روز ازدواج حضرت علی(ع) و فاطمه زهرا(س) تنها نمونه ای از فرهنگ مذهبی ماست که نه تنها افسانه نیست و قصه سازی نشده است که ریشه در باورها و مذهب ما دارد و حتما می تواند به استحکام خانواده و عشق حقیقی همراه با هویت کمک کند.
