ایران‌بوم

هر ساله شب پیش از شروع اولین روز فصل زمستان که به نام «شب یلدا» مشهور است، برای هر ایرانی یک شب به یاد ماندنی و پر خاطره می‌باشد زیرا آداب و رسوم برگزاری جشن شب یلدا ویژه و منحصر بفرد می‌باشد و شاید این جشن که از نادرترین جشنهای کشورمان و حتی جهان می باشد که یکی از ویژگی‌های برگزاری آن به نکاتی چون سلامتی مردم بسیار اهمیت داده است؛ فکر نمی‌کنم در مراسم برگزاری شب یلدا در کلیه نقاط کشورمان کسانی باشند برای سالم ماندن در سال بعد اعتقادی به خوردن میوه‌های چون انار و هندوانه نداشته باشد.

قدمت برگزاری بعضی از جشن‌های کشورمان به چند هزار سال پیش بر می‌گردد مردم دوران باستان در کشورمان ایران هر ساله چهار جشن مشهور برگزار می‌کردند که هر جشن مخصوص یکی از فصل های چهارگانه سال بوده که اولین آن جشن عید نوروز به مناسبت شروع فصل بهار؛ دومین آن جشن تیرگان به مناسبت آغاز فصل تابستان؛ سومین آن جشن مهرگان که به مناسبت شروع فصل پاییز و آخرین آن جشن شب یلدا به مناسبت آغاز فصل زمستان بوده است که برپای هر جشن در آغاز هر فصل ایرانیان باستان به نوع شادمانی و شکرگزاری به درگاه خداوند بوده است که به مرور زمان برگزار جشنهای مهرگان و تیرگان در چند دهه
اخیر کم رنگ و حتی در بعضی از مناطق کشور به بوته فراموشی سپرده شده است.

ولی جشن های یلدا و نوروز هنوز هم هر ساله در ایران و حتی کشورهای همسایه با شکوه خاص برگزار می شوند. حال این سوال مطرح می شود که جشن یلدا و روز 30 آذر و محصولات سالم؛ طبیعی و ارگانیگ چه ربطی به یکدیگر دارند ولی در ابتدا:

یک خاطره

سال 1355 که نوجوان دوازده ساله بودم و در مزرعه به پدرم در کار کشاورزی کمک می‌کردم که یک از روزهای تابستانی یکی از دوستان پدرم در هنگام برداشت محصولات کشاورزی بنده و پدرم را برای نهار به مزرعه‌اش دعوت کرده بود و ایشان تعدادی طالبی از مغازه خریده و بر سر سفره گذاشته بود باتوجه به اینکه همه طالبی ها رسیده بودند ولی هیچکدام طعم شیرین نداشتند، دوست پدرم با گفتن این جمله که "از زمانی که این کودهای شیمیایی به بازار آمدند و در کشاورزی استفاده می شوند دیگر از خوردن طالبی و خربزه شیرین محروم شده ایم".

شاید شنیدن این سخنان از یک کشاورز ساده که سوادی برای خواندن و نوشتن نداشت در آن سالها دور از انتظار باشد ولی ایشان طبق تجربه چند ساله خود به این نتیجه رسیده بود که کودهای شیمیایی می تواند در کیفیت؛ مزه و طعم محصول تاثیر شدیدی داشته باشند لذا پدرم نیز به این نکته اشاره کرد در سالهای دهه بیست و سی ودر ایامی که کشاورزان در هنگام کاشت جالیز از کودهای طبیعی (مانند کود حاصل از بقایای گیاهان و پهن حیوانات) استفاده می کردند زمانی که خربزه ها جالیز می رسیدند و آمده برداشت می شدند گاهی بعضی از خربزه ها در دورن جالیز بعلت شیرینی بیش از حد از وسط قاچ می‌خوردند حتی ایشان نقل می کرد یک شب که برای جلوگیری از حمله گرازها به مزرعه جالیز به صحرا رفته تا شب را در کنار جالیز خربزه ها سپری کند در نیمه های شب که هوا شروع به سرد شدن می کند ایشان تا صبح با گوش خود صدای ترک خوردن خربزه های جالیز را می شنیده و حتی ایشان به این ضرب المثل نیز اشاره کرد که "خربزه ها آنقدر شیرین می شدند که هنگام بریدن خربزه و چاقو به هم می چسبیدند".

مراسم شب یلدا (جشن یلدا و یا شب چله)

یکی از جشنها بسیار کهن و قدیمی ما ایرانیان که در حال حاضر نیز هر ساله توسط مردم، در سراسر کشور به طور خاص برگزار می شود جشن"شب یلدا - شب چله" می‌باشد که به خاطر تقارن زمانی با "طولانی ترین شب سال" و همچنین "شب اولین روز فصل زمستان" یکی جشن مهم و منحصر به فرد چهار گانه ایرانیان می‌باشد ( از نظر دیگر شاید با سردترین شب سال نیز تقارن داشته باشد ) و یلدا جشنی ایرانی است که هزاران سال عمر دارد این مراسم هر ساله در اولین شب دی ماه در سراسرفلات ایران برگزار می‌شود.
آیین و مراسم برگزاری این جشن منحصر بفرد می باشد. در این شب اعضای خانواده و اقوام در کنار یکدیگر و یا در منزل بزرگان خانواده گرد هم می‌آیند و با برگزاری شب‎نشینی این جشن را گرامی می‌دارند (مخصوصا" منزل پدربزرگها و مادر بزرگها) همچنین آیین شب یلدا یا شب چله، خوردن آجیل مخصوص، هندوانه، انار و شیرینی و میوه‌های گوناگون است که همه آنها جنبه نمادی دارند و نشانه برکت، تندرستی، فراوانی و شادکامی هستند. یكی دیگر از رسم‌های شب یلدا، "گرفتن فال حافظ" و "شاهنامه خوانی" است. اگر رسم ها و آیین‌های دیگر یلدا را میراثی از فرهنگ چند هزار ساله بدانیم، فال حافظ گرفتن در شب یلدا در سده های اخیر به رسم های این شب افزوده شده است. شاهنامه خوانی و قصه گویی پدربزرگ و مادربزرگ دور كرسی برای كوچكترها نیز از آیین های یلدا است كه خاطرات شیرینی برای بزرگسالی آنها فراهم می آورد.

شب یلدا پاکترین شب سال از زمانهای خیلی قدیم تا کنون طبق آداب و رسوم موجود در کشورمان ایران؛ مردم برای برگزاری مراسم جشن شب یلدا احترام خاصی قائل هستند زیرا مردم معتقدند این شب نه تنها بلندترین شب سال بلکه این شب باید از نظر مواد خوارکی نیز یکی از پاکترین و بهداشتی ترین شب سال هم باشد. با توجه به اینکه یکی از اصلی ترین آیین مراسم برگزاری شب یلدا خوردن تنقلات طبیعی مانند آجیل (یا همان میوه های خشکبار)؛ شیرینی‌های طبیعی؛ میوه‌های همچون هندوانه؛ انار؛ سیب؛ پرتقال و غیره می‌باشد که همه این خوراکی‌ها حتی آجیل از مواد طبیعی تهیه شده اند پس شاید بتوان گفت شب یلدا یک شب پاک در میان ایرانیان می باشد.

پیشنهادهایی به مسئولین و چله نشیان شب یلدا

در نیم قرن اخیر که استفاده از انواع سموم و کودهای شیمیایی در کشاورزی بسیار شایع شده است و شاید استفاده از این مواد توانسته باشند که باعث افزایش میزان تولید محصولات کشاورزی شده باشند ولی آنان چنان بلای بر سر محیط زیست و طبیعت آورده اند که حتما" عوارض آن تا نسلهای آینده نیز ماندگار خواهد بود لذا چند سالی است که موضوع محصولات سالم یکی از بحث‌های جدی جامعه جهانی می‌باشد و از طرفی ورود مواد غذائی آماده مانند انواع چیپس‌ها؛ ساندویچ‌ها؛ پیتزا؛ پفک‌ها؛ انواع نوشیدنی‌های گازدار و غیره ... و از همه بدتر متاسفانه ورود مهمانانی ناخوانده چون مواد یکبار مصرف پلاستیکی به خانواده باعث شده است که یکی از مهمترین ماموریت اصلی شب یلدا که همان اهدای سلامتی و تندرستی به مردم می باشد را با خطر جدی روبرو کند لذا موارد ذیل را جهت برگزاری جشن شب یلدا با رویکرد سلامتی و زیست محیطی به مسئولین و هموطنان عزیز پیشنهاد میکنم:

1-از مسئولین و شورای عمومی کشور در خواست می گردد با توجه به اینکه در تقویم رسمی کشور عزیزمان ایران روزی به نام "روز محصولات سالم و طبیعی" وجود ندارد لذا پیشنهاد می گردد روز 30 آذر را به نام "روز محصولات سالم و طبیعی" نام گذاری شود.

2-از مردم نیز در خواست می گردد استفاده از محصولات غذائی و میوه های طبیعی و سالم را در شب یلدا را فراموش نکنند.

3-از هموطنان عزیزم درخواست می شود که در شب یلدا از خوردن غذاهای مانند پیتزا و ساندویچ و هل هولهای همچون انواع چیپس ها و پفکها و نوشیدنی گازدار که جزء مواد خوارکی ایرانیان قدیم نمی باشد جدا" خودداری کنند.

4-ایرانیان در جشن شب یلدا با مراعات نکات زیست محیطی از جمله استفاده نکردن از ظروف پلاستیکی یکبار مصرف و استفاده از ظروف چینی؛ کریستالی و شیشه ای که در کمدی های دکوری محبوس شده اند به سلامتی مردم؛ طبیعت و محیط زیست خود احترام بگذاریم.

5- بیاید به احترام "پاکی شب یلدا" آن را به پاکترین شب سال در میان ایرانیان تبدیل کنیم.

سخن پایانی

از نکات مهم و ویژه «شب یلدا» می‌توان احترام گذاشتن به بزرگان؛ صله رحم ؛ خوردن و نوشیدنی مواد طبیعی که به طریقی به سلامتی مردم بر می گردد پس بیاید سلامتی خود و فرزندانمان در این شب تضمین کنیم .
پیشاپیش جشن بزرگ شب یلدا را به هموطنان و دوستان عزیزم در سراسر کشور تبریک می گویم .
نام گذاری روز 30 آذر به نام روز محصولات سالم و طبیعی و شب یلدا بلندترین شب سال و همچنین پاکترین شب سال ایرانیان