ایران‌بوم

خبرگزاری میراث فرهنگی ـ گروه فرهنگ و هنر ـ باغ و عمارت ییلاقی فردوس که هم اکنون موزه سینما در آن برپا شده است به دستور محمد شاه سومین شاه قاجارای ساخته شد این باغ به شماره 1876 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.. پایه این باغ و عمارت ییلاقی را حاجی میرزا آقاسی، صدراعظم محمدشاه ریخته است. عمارت باغ فردوس از ابتدا به صورت کاخ و محل اقامت اعیان، تزئین شد و دارای مساحتی در حدود 20 هزار متر مربع است که مساحت عمارت برابر با 1000 متر مربع، شامل سه طبقه و نیم، به عرض 26 متر و به طول تقریبا 34 متر است.

باغ فردوس در سال 1316 هـ .ش. به دستور علی اصغر حکمت، وزیر معارف وقت خریداری شد و عمارت آن مرمت و دبیرستان شاپور تجریش در آنجا دایر شد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی در اختیار صدا و سیما و بعد از آن زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به مرکز اسلامی آموزش فیلم‎سازی تبدیل و سپس با هماهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بنیاد سینمایی فارابی، سازمان میراث فرهنگی کشور و شهرداری تهران برای محل دائمی «موزه سینما» در نظر گرفته شد.

حیاط موزه سینما به خاطر همه ی زیبایی هایی که دارد خود به تنهایی می تواند یکی از اصلی ترین دلایل حضور هر مخاطبی در این موزه باشد، باغی زیبا و پر درخت با باغچه هایی سرشار از گل و گیاه و کانال های آبی که در زیر درختان و در میان باغچه ها آب را هدایت می کند و بر لطافت هوای این قسمت شمالی تهران می افزاید، ساختمان موزه در قسمت جنوبی قرار دارد و در دو کناره ی ورودی آن دو مجسمه برنزی یکی از شیخ اشراق شهاب الدین سهروردی فیلسوف برجسته ایرانی و دیگری از ابن هیثم دانشمند شهیر خود نمایی می کنند، برای ورود به موزه باید از پله های امارت زیبای قاجارای بالا بروید و وارد این ساختمان خوش نقش و نما بشود از این جاست که موزه سینمای ایران آغاز می شود.

موزه در مرحله اول شامل گنجینه‌ها است. گنجینه‌ها نیز از یادگارها، اسناد، دستنوشته‌ها، جوایز و وسایل افرادی از خانواده سینما تشکیل شده که به دلیل علاقه‌مندی به این آثار آنها را به موزه اهدا کرده اند. ابتدایی ترین قسمت موزه به اولین اتفاق های سینمای ایران مانند وارد کردن دوربین توسط مظفرالدین شاه قاجار به کشور پنج سال پس از ساخت آن توسط برادران لومیر در فرانسه، اولین تصاویر ضبط شده از ایران و ایرانیان، اولین فیلم سینمایی صامت ساخته شده در ایران با عنوان "آبی و رابی" اولین فیلم سینمایی غیر صامت با عنوان "دختر لر" ، اولین سینمای تهران و چندین و چند اولین دیگر در این باره اختصاص دارد.

پس از آن و به مرور هر چه در این موزه و ساختمان زیبای آن پیشتر بروید با اطلاعات و جزئیات دیگری از مراحل طفل نوظهور سینما در کشور و همه ی کسانی که در رشد و بلوغ آن نقش داشته اند آشنا می شوید.
هر چه در این موزه جلو تر بروید سینما بالغ تر ، بزرگ تر و فرهیخته تر می شود به عنوان مثال یکی از بخش های مهمی که در موزه سینما وجود دارد بهسینماگران برجسته ایرانی اختصاص دارد که جشنواره های مهم و معتبر جهانی نام ایران و سینمای آن را به رخ جهانیان کشانده اند. نامهای پر اعتباری همچون عباس کیارستمی، محسن مخملباف، جعفر پناهی، رخشان بنی اعتماد، داریوش مهرجویی، ابوالفضل جلیلی، علی حاتمی، کیومرث پوراحمد، پوران درخشنده و ... در بخش های مربوط به هر کدام از این نام ها جوایز و تقدیرنامه های انواع و اقسام جشنواره های بزرگ جهانی را خواهید دید، از شیر طلایی نقره ای و برنزی ونیز تا نخل طلای پر اعتبار کن، از خرس ایستاده برلین تا یوزپلنگ نشسته ی لوکارنو و چندین جشنواره دیگر همه اینها چیزی نیست جز اعتبار و عظمت سینمای این مرز و بوم که در این موزه همه در کنار هم ردیف شده اند. مرحله ی که حکایت از جاافتادگی و بزرگی کامل سینمای ایران دارد.

مرحله دوم نمایشگاه‌ها یا تالارها است که بخشی از اسناد و اشیاء و میراثی در آن به نمایش گذاشته شده بخش هایی مانند سینمای کودک که در آن تعدادی از عروسک های خاطره انگیز همچون کلاه قرمزی و پسرخاله ، مخمل دوست داشتنی خانه مادر بزرگ ، خاله قورباغه و .... وجود دارد ، علاوه بر این بخشی نیز به سینمای دفاع مقدس اختصاص یافته، یک بخش نیز مربوط به هموطنان ارمنی است که در عرصه سینما در کشور نقش تعیین کننده ای داشته اند، بخشهایی نیز برای قسمت های مختلف سینما از دوبله و موسیقی تا تدوین و فیلم برداری اختصاص یافته و تجهیزات قدیمی و جدید هر کدام از این بخش ها و همچنین عکس هایی از بزرگان هر عرصه در آن دیده می شود.

یک سالن سینما نیز در انتهایی ترین قسمت موزه وجود دارد که بر اساس مدل سینماهای قدیمی تهران ساخته و پرداخته شده است، صندلی ها، دستگاه آپارات ، پرده سالن و همه تزئینات موجود بر اساس مدل های قدیمی تهیه شده و با پخش دقایقی از فیلم "دختر لر" اولین فیلم سینمایی غیر صامت که بر روی پرده می افتد در یک لحظه شما را به اولین روزهای تاریخ سینما در ایران پرتاب می کند. به همت شهرداری در قسمت غربی موزه سالن سینمای بسیار مدرنی احداث شده است که به اکران فیلم های روز سینما اختصاص دارد.

بدون شک آنچه که امروز با تکنولوژی سینما محقق شده آرزوی میلیون‌ها سال پیش بشر است. همان آرزویی که نشانه اش در حجاری‌ها و نقاشی‌هایی که روی دیواره غارها و پرده خوانی و نمایش‌های عروسکی در طول تاریخ خود را نشان داده است ، مسئولان موزه با همین دید و نگاه بخش هایی از این موزه را نیز به همین موارد اختصاص داده اند چرا که می توان اینها را مقدمات سینما دانست. به همین دلیل ماکت کوزه ای که از خرابه های شهر سوخته جیرفت کشف شده و اولین انیمشین تاریخ بر آن نقش بسته است نیز در موزه سینما دیده می شود، چندین پرده به یادگار مانده نیز از پرده خوانان قدیم در موزه سینما قرار داده شده تا ادای دینی باشد به هنر پرده خوانی در ایران که می توان آن را نوعی تمایل ناخودآگاه به هنر هفتم دانست.

صدرا محقق