ایران‌بوم

محیط بانان را به واقع لقب «حافظان بی محافظ طبیعت» شایسته است، قشر مظلومی که نه در امر معیشت و اجرت دریافتی بابت زحمتی که می کشند حقشان حفظ شده است و نه قوانین و مقررات حاکم حافظ مناسبی برای جانشان دربرابر «جان گیران» حیات وحش است.

طبق آمار رسمی منتشره در 35سال گذشته بیش از 113 تن از محیط بانان این سرزمین به اشکال مختلف به شهادت رسیده اند و البته صدها تن دیگر جراحت ها و مصدومیت هایی دیده اند که برخی از آنها دیگر قابل جبران نیست. اما متاسفانه با تمام پیگیری های رسانه ای و سازمان های غیر دولتی حامی محیط زیست و طبیعت هنوز شرایط حداقلی برای کار این قشر فراهم نشده است.محیط بانانی با سختی های فراوانی در کوه و دشت، دور از خانواده با خطرهای بسیاری دست و پنجه نرم می کنند و برای حفظ و نگهداری هرچه بهتر محیط زیست از هیچ تلاشی فروگذار نمی کنند.محیط بانانی که گاه عاملان شهادتشان هیچگاه شناخته نمی شوند. اما اگر همین محیط بانان در دفاع از محیط زیست و در دفاع از جان خود در برابر شکارچیان ایستادگی کنند و در این راه اگر ناخواسته یک شکارچی کشته شود با مجازات اعدام روبه رو می شوند و این همان مشکلی است که نه تنها تا کنون گریبان چند محیط بان را گرفته است بلکه خود عامل بازدارنده ای در تعقیب و گریز با متخلفین در حوزه کاریشان محسوب می شود.

یادآوری این نکته ضروری و البته دردآور است که بدانیم این قشر «جان بر کف» نه بیمه فراگیری دارند و نه مزایای چندانی و با حقوقی حداقلی، یعنی چیزی کمتر از 400 هزار تومان در ماه، مسئولیتی پرخطر و سنگین را بر دوش می کشند.

جدای از این کمبود شدید نیرو سبب شده تا فشار بر روی محیط بانان مضاعف شود. بر اساس استاندارد جهانی به ازاء هر ۲ هزار هکتار عرصه خشکی و هر یک هزار هکتار عرصه تالابی، یک محیط بان در نظر گرفته می شود که بر اساس این استاندارد و توجه به جغرافیا و مساحت ایران، ما برای رسیدن به وضعیت استاندارد نیازمند نزدیک به 12 هزار محیط بان هستیم در حالی که اکنون تنها 3000 محیط بان در اختیار سازمان حفاظت از محیط زیست است و این یعنی که این تعداد محیط بان جور سه چهارم کمبود نیرو تا رسیدن به استاندارد لازم را نیز می کشند.

با وجود همه مشکلاتی که برشمردیم اما این روزها دغدغه اصلی محیط بانان بیش از همه چیز فراهم سازی امکانات لازم برای حفاظت از جانشان در حین انجام ماموریت است. امکاناتی که هم تجهیزات و عدوات را شامل می شود و هم پشتیبانی حقوقی را.

اما بد نیست بدانیم که، اولین احکام قانونی درباره شکار در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۰۷ تدوین و تصویب شد و در ۱۴ اسفند۱۳۳۵ نیز مقررات مستقل و نسبتا جامعی در زمینه حفاظت از حیات وحش به تصویب مجلس وقت رسید و کانون شکار و صید تشکیل گردید که اعضاء آن را تعدادی از افراد علاقه مند به شکار و صید تشکیل می دادند، و به منظوراجرای قوانین تدوین شده وزیر کشور و رئیس ستاد ارتش وقت نیز به عضویت کانون مذکور در آمدند.

در ۱۶ خرداد ۱۳۴۶ سازمان شکاربانی و نظارت بر صید جایگزین کانون شکار گردید و این سازمان رسما به عنوان یک دستگاه مستقل دولتی فعالیت خود را با آموزش شکاربانان در سطح کشورآغاز و مناطق را نیز به عنوان پارک وحش مورد حفاظت قرار داد. در سال ۱۳۵۰ با مطرح شدن مسائل زیست محیطی در سطح جهان، این سازمان با تغییر عنوان به نام سازمان حفاظت محیط زیست عهده دار مسایل محیط زیست کشور گردید.