ایران‌بوم

یک فعال حوزه‌ی طبیعت‌گردی گفت: انبوه زباله‌ها در سواحل جزیره‌ی قشم در تعطیلات نوروز امسال علاوه بر این‌که شرایط را برای تخم‌گذاری و رفت‌وآمد لاک‌پشت‌های پوزه‌عقابی به جزیره سخت کرده بود، به برخی گونه‌های در معرض انقراض نیز آسیب‌هایی را زد.

محمد منظرنژاد در گفت‌وگو با خبرنگار بخش گردشگری خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، با اشاره به برنامه‌ی آموزشی و فرهنگی که برای تعطیلات نوروز امسال در جزیره‌ی قشم اجرا کرده است، اظهار کرد: با همکاری سازمان حفاظت از محیط زسیت، هدیه‌هایی فرهنگی برای دانش‌آموزان منطقه آماده شده بود که میان تعدادی از مدارس روستاهای جزیره برای آشناسازی بیش‌تر با محیط زیست منطقه و ایجاد حساسیت برای محافظت از آن توزیع شد. هم‌چنین برنامه‌ای برای آموزش قایق‌ران‌های فعال در اسکله‌های تفریحی و مسافری به‌منظور بیان درست نام‌های موجود در حیات وحش منطقه اجرا شد؛ اما با وجود اجرای این برنامه‌ها پیش از آغاز تعطیلات، حجم زیاد مسافران و رعایت نکردن مسایل زیست‌محیطی از سوی آن‌ها در نوروز، کنترل شرایط را سخت کرد.

او ادامه داد: در روزهای نخست تعطیلات، جزیره‌ی قشم نسبت به سال‌های قبل خلوت‌تر بود. درحالی‌که فکر می‌کردیم، جمعیت زیادی وارد می‌شود؛ اما ناگهان جمعیت از چهارم و پنجم نوروز بسیار زیاد شد؛ ولی بیش‌تر هتل‌ها خالی بودند، چون مردم به‌خاطر هزینه‌ی زیاد به هتل‌ها وارد نشدند و در شهر چادر برپا کردند. این اقدام از سوی مردم مشکلاتی را در بهداشت فردی و جمعی و مصرف آب شیرین ایجاد کرد. بیش‌تر مسافران شرایط بهداشتی و مصرف آب شرب در منطقه را رعایت نمی‌کردند.

منظر‌نژاد با اشاره به تلاش‌های ستاد سفرهای نوروزی جزیره برای فراهم کردن تعطیلاتی با مشکلات کم‌تر و بی‌توجهی برخی مسافران به این اقدامات، بیان کرد: ستاد، محدوده‌ای را برای برپا نکردن چادر مشخص کرده بود؛ اما با این حال، مردم در آن محدوده چادر برپا کردند و زمانی که هوا طوفانی شد، به چادر‌های مسافران خسارت‌هایی وارد شد. مردم به ستاد شکایت کردند که باید در شرایط نامساعد جوی به مسافران خدمات می‌داد، این درحالی بود که آن منطقه از پیش برای برپا کردن چادر ممنوع شده بود و قطعا مسؤولان منطقه چنین شرایطی را درنظر گرفته بودند. با این حال، مردم به پیام آن‌ها توجه نکردند. سازمان‌ها که نمی‌توانند جواب‌گوی رفتارهای نامناسب مردم هم باشند.

او ادامه داد: هرجا که چادر مسافران برپا بود، انبوهی از زباله نیز در کنار آن دیده می‌شد. البته مأموران شهری زباله‌ها را جمع می‌کردند؛ اما جمعیت مسافران آن‌قدر زیاد بود که میزان زباله‌ را انبوه و جمع‌آوری آن را سخت کرده بود. ما شاهد بودیم مردم مسائل بهداشتی را رعایت نمی‌کردند.

این راهنمای اکوتوریسم بیان کرد: تمام زباله‌هایی که مردم در دریا ریخته بودند، با طوفانی شدن هوا و دریا دوباره به ساحل و محل تخم‌گذاری لاک‌پشت‌ها بازگشت. این مسأله، وضع را برای تخم‌گذاری این گونه‌ها‌ی درحال انقراض سخت کرد. لاک‌پشت‌ها مجبور بودند، از روی زباله‌ها عبور کنند و حتا هنگام عبور برخی از آن‌ها آسیب دیدند.

منظرنژاد گفت: مسأله‌ی زباله‌های رهاشده‌ی مسافران در سال‌های پیش نیز وجود داشت؛ اما امسال میزان زباله‌های ریخته‌شده خیلی زیاد بود. حتا مسافرانی که با قایق به جزیره‌ی «هنگام» می‌آمدند تا تخم‌گذاری لاک‌پشت‌ها را شاهد باشند، زباله‌های خود را در ساحل رها می‌کردند.

وی در ادامه توضیح داد: ما برای رهایی از این وضع، با تعدادی از محلی‌ها جلسه گذاشتیم و درخواست کردیم تا با کمک یکدیگر ساحل جزیره‌ی هنگام را پاک کنیم؛ اما فقط تعداد محدودی از اهالی جزیره با ما همکاری کردند. آن‌ها دلیل همکاری نکردن دیگر اهالی را نداشتن پول برای خرید کیسه‌ی زباله بیان کردند. این موضوع درحالی‌که اهالی روستا برای حناگذاری روی دست هر مسافر پنج‌هزار تومان دریافت می‌کنند و می‌توانند پنج تومان آن را برای کیسه‌ی زباله بپردازند، بی‌معنی است. البته تا زمانی که برای این افراد هیچ پیشنهاد دیگری نداریم، نمی‌توانیم به اهالی منطقه برای کارهایی که انجام می‌دهند یا نمی‌دهند، انتقاد کنیم.

این فعال طبیعت‌گردی ادامه داد: ما در این تعطیلات، شاهد جان دادن کودکی بودیم که از پشت بام یکی از بازارها سقوط کرد. این اتفاق نشان می‌دهد که مسافران وقتی درگیر خرید می‌شوند، برخی مسؤولیت‌های خود را مانند نگهداری از فرزند فراموش می‌کنند. مشابه این حادثه برای یکی دیگر از فرزندان اهالی روستای «کندالو» در جزیره‌ی قشم نیز رخ داد؛ درحالی‌که مادر این بچه مشغول حناگذاری روی دست گردشگران بود، کودک به دریا وارد شد و نزدیک بود، غرق شود که خوشبختانه توسط یکی از گردشگران نجات پیدا کرد.

منظرنژاد اظهار داشت: مردم روستاهای هدف گردشگری در قشم درآمد پایینی دارند و زمانی که گردشگران به این منطقه هجوم می‌آورند، آن‌ها (اهالی بومی) برخی مسائل مانند وظایف خانوادگی خود را رعایت نمی‌کنند و بیش‌تر تلاش دارند، دنبال کسب درآمد باشند. این مسأله به‌شکل دیگری برای گردشگران نیز اتفاق می‌افتد، یعنی خانواده‌هایی که به جزیره وارد می‌شوند، بیش‌تر به گشت در بازار و دیدن جاذبه‌های گردشگری فکر می‌کنند تا اعضای خانواده‌ی خود. این‌طور مواقع که گاهی حادثه‌ی دل‌خراشی نیز رخ می‌دهد، روی بقیه‌ی گردشگران و اهالی بومی منطقه اثر منفی ایجاد می‌کند.