زیست بوم

«چلاو»؛ زیستگاه شمالی و زیبای شوکا و مرال در ایران

منطقه ای سرسبز همراه با گیاهان و جانوران کمیاب به نام چلاو در شهرستان آمل که چند سالی است برای حفاظت از گونه‌های کمیاب به عنوان منطقه شکار ممنوع اعلام شد.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه شکار ممنوع چلاو یکی از زیستگاه‌های اصلی مرال و شوکای جنگلی در ایران است.

این منطقه کوهستانی شامل روستا‌های سنگچال، گنگرج‌کلا، تیار، زرخونی و فیل‌بند است.

مازندرانی‌ها به بارش شدید باران شلاو می‌گویند، بنابراین بعید نیست که نام این منطقه از این کلمه گرفته شده باشد و برخی نیز دلیل این نام‌گذاری را چنین می‌دانند که نام اولیه این دهستان چهل آب بوده که به مرور زمان به چلاو تغییر کرد.

منطقه شکار ممنوع 15 هزارهکتار وسعت دارد و این منطقه بیشتر برای حفاظت از مرال و شوکای جنگلی منطقه شکار ممنوع اعلام شده است.

ارتفاع منطقه به ویژه دهستان چلاو حدود 800 تا 3200 متر از سطح دریا و فاصله آن از مرکز شهر 40 کیلومتر است.

وجود پستی و بلندی در منطقه چلاو بسیار زیاد است به طوری که تقریباً سطح هموار ندارد.

بارندگی سالانه این منطقه حدود 1050 میلی‌متر است که آب‌های مازاد منطقه در رود کبیر هراز سرریز و 15 هزار هکتار از این منطقه در حفاظت سازمان محیط زیست قرار دارد و به مدت 5 سال منطقه شکار ممنوع اعلام شده است.

لزوم آگاه‌سازی افراد بومی برای جلوگیری از انقراض گونه‌های کمیاب

وحید رضاییان معاون محیط زیست شهرستان آمل در گفت‌و‌گو با ایسنا، در مورد منطقه شکار ممنوع چلاو آمل با اشاره به اینکه این منطقه دارای سه اقلیم جنگلی، مرتعی و کوهستانی است که پوشش گیاهی از ارتفاع 900 متر تا بالاترین ارتفاع آن به سه هزار متر می ‌رسد، اظهار کرد: این منطقه دارای جنگل میان‌بند و بالابند که از نظر گونه‌های جانوری شاخص آن گوزن مارال، شوکا، پلنگ، خرس قهوه‌ای، گرگ، قرقاول و سایرگونه‌های خزری است.

وی افزود: منطقه شکار ممنوع چلاو دارای وسعتی بیش از 30 هزار هکتار و دارای 13 روستا است.

رضاییان احداث سرمحیط بانی برای حفاظت از این منطقه را راهکار مناسبی دانست و گفت: از این منطقه رودخانه چلاورود عبور می‌کند که به عنوان زیستگاه قرقاول است.

وی با اشاره به درختان راش، ممرز، افرا و بلوط در منطقه بالابند چلاو، تصریح کرد: از 2500 متر بالاتر درختان خزان‌کننده زرشک و آلوچه وجود دارد که در بین گونه‌های گیاهی آن حیواناتی همچون کبک دری و نیز کله‌بز زیست می‌کنند.

معاون محیط زیست شهرستان آمل یادآور شد: در منطقه جنگلی چلاو شوکا زندگی می‌کند، بزرگترین شوکا 25 ساله و زیستگاه اصلی آنها شمال ایران است، هرچند در غرب کشور در منطقه آرام آرات و ارسباران نیز حضور داشتند که نسل آنان انقراض پیدا کرد و در حال حاضر بهترین زیستگاه آنها جنگل‌های شمال ایران است.

وی تأکید کرد: نسل مرال و شوکا به دلیل تخریب زیستگاه و شکار بی‌رویه در حال انقراض است که اگر با مدیریت درست حمایت نشوند و جلوی تخلفات غیرمجاز گرفته نشود در آینده این گونه‌ها در معرض خطر انقراض قرار می‌گیرند.

رضاییان یکی از راه‌کارهای جلوگیری از انقراض این گونه‌ها را آگاه‌سازی مردم دانست و گفت: مردم هم باید همکاری کنند با توجه به محدودیت‌های اعتباری و با وجود این وسعت زیاد مناطق و پرسنل اجرایی این امکان وجود ندارد که سازمان محیط‌زیست تمامی کارها را به تنهایی انجام دهد.

معاون محیط زیست شهرستان آمل با اشاره به اینکه در حال حاضر با ایجاد سمن‌های زیست محیطی و وجود کوهنوردان تا حدودی اطلاع‌رسانی و حمایت‌ها انجام می‌شود، خاطرنشان کرد: آگاه‌سازی جوامع محلی باید در دستور کار قرار گیرد چرا که بیشترین شکار از سوی بومی‌های منطقه صورت می‌گیرد.

وی با تأکید بر اینکه باید در جوامع محلی تغییر رفتاری ایجاد شود، گفت: باید طوری در مردم محلی تغییر رفتار ایجاد کنیم تا اقتصاد و معیشت آنها وابسته به جنگل نباشد یعنی چنین تصور نکنند که از چوب جنگل برای سوخت و یا فروش آن برای امرار و معاش و نیز گوشت حیوانات می‌توان استفاده کرد.

رضاییان یادآور شد: دولت هم با اعلام برخی از مناطق به عنوان منطقه شکار ممنوع توانسته از انقراض گونه‌های کمیاب جلوگیری کند.

به گزارش ایسنا، مرال و شوکای جنگلی در بیشتر مناطق جنگلی خزر، ارسباران و زاگرس دیده می‌شود.

ترکمن ها به مرال، شوکه می‌گویند و در ترکی نام آن الیک است و در مناطق کردنشین از آن به عنوان فیله گچه یاد می‌شود.

شوکا جثه به مراتب کوچک‌تری از مرال و تقریباً به اندازه آهو دارد و به دلیل بلندتر بودن پاها از دست‌ها، کمی قوزدار به نظر می‌رسد و دم آن بسیار کوتاه و نامشخص است.

چرای اصلی شوکا اوایل صبح و غروب در فضای باز انجام می‌گیرد، بنابراین این زمان بهترین وقت برای دیدن آنها است.

جالب است بدانید که این حیوان حس بویایی، شنوایی و بینایی قوی دارد، به خوبی شنا می‌کند و همچنین می‌تواند چند نوع صدا از خود ایجاد کند و در موقع احساس خطر صدایی شبیه پارس سگ می‌دهند.

دشمن طبیعی شوکا پلنگ، گرگ، شغال، گربه جنگلی و پرندگان شکاری است.

شکارچیان از طریق تقلید صدای شوکاها، صدایی شبیه سوت، که با گذاشتن دو برگ روی هم ایجاد می کنند موجب آمدن آن‌ها به طرف صدا می‌شوند یا با ساختن کومه در محل آبشخورها آنها را شکار می‌کنند.

با توجه به قطع بی‌رویه درختان جنگلی و تخریب زیستگاه احتمال دارد در آینده‌ای نه چندان دور نسل شوکاها در معرض خطر انقراض قرار گیرد.

برای رسیدن به منطقه شکار ممنوع چلاو باید در جاده هراز 20 کیلومتر مانده به آمل از جاده خارج شوید و نیز در این نقطه پلی معروف به پل منگل وجود دارد که از این پل با پشت سر گذاشتن 15 کیلومتر جاده فرعی به منطقه سرسبز چلاو می رسید.

• < قبلی
• بعدی >