ایران‌بوم

سوراخ ازن قطب جنوب در طول فصل بهار در نیمکره جنوبی (اوت و سپتامبر) به دلیل سطوح بالایی از اشکال شیمیایی فعال کلر و بروم در استراتوسفر شکل گرفته و گسترش می‌یابد.

اوایل ماه اکتبر، سوراخ ازن به اوج اندازه خود یعنی 28.2 میلیون کیلومتر مربع گسترش یافت که منطقه‌ای بزرگتر از قاره آمریکای شمالی است. در طول ماه اکتبر، بزرگی این سوراخ به همان اندازه باقی ماند.

به گفته دانشمندان ناسا، دمای سرد غیرمنتظره و دینامیک‌های ضعیف در استراتوسفر قطب جنوب در سال جاری منجر به بزرگتر شدن سوراخ ازن شده است.

سال گذشته در روز 11 سپتامبر (20شهریور 1393) سوراخ ازن به اوج خود یعنی 24 میلیون و 100 هزار کیلومتر مربع رسید. در مقایسه با دوره سال‌های 1991 تا 2014، در سال 2015 ناحیه سوراخ ازن به طور متوسط چهار برابر شده است.

برایان جانسون، محقق آزمایشگاه اداره ملی اقیانوسی و جوی آمریکا اظهار کرد: در طول ماه سپتامبر ما به طور معمول شاهد کاهش سریع ازن بودیم که با کاهش 95 درصدی در آن لایه در روز اول اکتبر (9 مهر) پایان یافت. امسال روند کاهش، دو هفته بیشتر به طول انجامید و در نتیجه کاهشی نزدیک به 100 درصد در 15 اکتبر (23 مهر) به وقوع پیوست.

لایه ازن به محافظت از زمین در برابر پرتو فرا‌بنفش می‌پردازد که به طور بالقوه مضر است و می‌تواند باعث سرطان پوست، آب مروارید و سرکوب سیستم ایمنی بدن شود و همچنین به گیاهان آسیب می‌رساند.

بزرگتر شدن حجم سوراخ ازن در سال جاری، به احتمال زیاد در ماه‌های آینده منجر به افزایش پرتو فرابنفش مضر در سطح زمین، به ویژه در قطب جنوب و نیمکره جنوبی خواهد شد.

در نتیجه پروتکل مونترآل در خصوص مواد تحلیل‌برنده لایه ازن، سطوح جوی این ترکیبات تحلیل‌برنده به آرامی رو به زوال هستند. انتظار می‌رود سوراخ ازن در حدود سال 2070 بهبود یابد به سطوح سابق خود در سال 1980 برگردد.