ایران‌بوم

رییس اداره میراث فرهنگی فردوس گفت: زیلو هرچند به ظاهر یک دستبافته نخی ساده است، اما بررسی فنون و تکنیک بافت آن نشان می‌دهد که غنای فرهنگی و فکر و اندیشه بارور شده‌ای در پس هرتار و پود آن خفته است.

nike shox mens australia women soccer players - White - DA8301 - 101 - Nike Air Force 1 '07 LX Women's Shoe | Converse Earthy Tones Unevenness Chuck Taylor All Star - 572547C

مهدی نجفیان در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، اظهار کرد: زیلو نوعی زیرانداز و کف‌پوش دست‌بافت است که با نخ بافته می‌شود و شباهت زیادی به حصیر دارد. زیلو محصولی قدیمی و تاریخی است. زیلو بافی از هنرهای اصیل فردوس بوده و ناصر خسرو در سفرنامه خود به وجود 400 دستگاه زیلو بافی در شهر تون اشاره کرده است.

رییس اداره میراث فرهنگی فردوس، در خصوص پیشینه این هنر تصریح کرد: زیلو در نقش و بافت شباهت زیادی به حصیر اولین دستبافته بشر دارد و مثل حصیر یکی از موارد استفاده آن در مساجد و مصلی و اماکن متبرکه است، بنابراین می‌توان احتمال داد که زیلوبافی یا مرحله تکامل یافته حصیربافی است و یا بافندگان آن از این صنعت الهام گرفته‌اند.

نجفیان ادامه داد: بیشتر مردم و حتی برخی از پژوهشگران فرقی بین زیلو وگلیم قایل نیستند، در حالیکه این دو دستبافته هم از نظر موادخام مصرفی و هم از لحاظ نوع بافت فرق زیادی با هم دارند.

وی با بیان اینکه در زیلو تکنیک‌های پیچیده‌ای به کار گرفته می‌شود که نظیر آن نه تنها در گلیم بلکه در کمتر دستبافته‌ای به چشم می‌خورد، افزود: زیلو با زندگی جامعه کشاورز و روستایی سازگاری دارد، زیرا تار و پود آن از پنبه به دست می‌آید و گلیم با معیشت دامداری و شیوه تولید عشایر متناسب است.

رییس اداره میراث فرهنگی فردوس افزود: مصالح گلیم بیشتر از پشم است و مناسب برای مناطق سردسیر و مصالح زیلو از نخ پنبه است و مناسب برای مناطق گرمسیر به ویژه حاشیه کویر است با این حال به نظر می‌رسد زیلو مرحله تکامل یافته تر گلیم بافی است.

وی در خصوص مراحل تولید زیلو عنوان کرد: نخ پنبه که به عنوان ماده اولیه زیلوست، در گذشته به کمک چرخهای نخ ریسی در محل تولید می‌شده و پنبه را بعد از ریسیدن به کلاف، تبدیل و برای تار و پود زیلو بکار می‌بردند.

نجفیان تاکید کرد: دو رنگ زیلو برخلاف سایر فرش‌های تولید شده در ایران از تنوع رنگ کمی برخوردار است و رنگ‌های بکار رفته در زیلو مانند سایر مواد آن در منطقه تهیه می‌شده است. ماده اولیه رنگ‌ها شامل روناس برای رنگ‌های قرمز، نیل برای رنگ‌های طیف آبی و پوست گردو برای رنگ‌های طیف قهوه‌ای بوده و منشأ گیاهی داشتند، رنگها ثابت بوده و در مقابل شستشو و نور خورشید مقاومت بسیاری دارند.

رییس اداره میراث فرهنگی فردوس با بیان اینکه نقوش به کار رفته در زیلو طرح‌های هندسی و در برخی موارد نوشته‌ها به صورت کتیبه است، تصریح کرد: در زیلو دو نقش اصلی، نقش حاشیه که اصطلاحا "دج" گفته می‌شود و نقش کار یا زمینه وجود دارد. نقش حاشیه اغلب ثابت و یکنواخت است اما نقش زمینه بسته به ذوق بافنده یا مکان مورد استفاده، تغییر می‌کند.

وی خاطرنشان کرد: به طور کلی زیلوها از نظر کاربرد و رنگ به ۳ دسته تقسیم می‌شوند؛ زیلوهایی که با رنگ آبی و سفید بافته می‌شوند و مختص مساجد و اماکن متبرکه است، زیلوهایی که با رنگ آبی و قرمز بافته می‌شوند و برای مصارف خانگی به کار می‌روند و زیلوهای نفتال که با رنگ سبز و قرمز بافته می‌شوند و مرغوب ترین نوع زیلو است.