انتشارات باستانشناسی از سال 85 تا کنون به یک سی‌ام رسیده‌است
خبرگزاری میراث‌فرهنگی ـ گروه میراث‌فرهنگی ـ نشر کتب باستانشناسی در تولید علم نقش مهمی دارد. این درحالی‌است که به گفته باستان‌شناسان، از سال 1385 این نوع انتشارات کاهش چشمگیری داشته و همچنان روند نزولی طی می‌کند. گفته می‌شود که نشر کتب باستانشناسی به یک‌سی‌ام کاهش پیدا کرده‌است.
به‌گزارش CHN، زمانی اهمیت علمی بررسی‌ها و کاوش‌ها مشخص می‌شود که منتج به ارائه گزارش عملکرد در قالب کتاب راهنما، مجله و کتاب به افراد منتقل شود. اما درحال‌حاضر در حوزه باستانشناسی کتابی از فعالیت باستان‌شناسان در محوطه‌های حفاری شده دیده نمی‌شود.
این درحالی است که به‌تازگی مجموعه‌ای از کتاب‌های باستانشناسی با عناوین تطور انسان و غیره.. روانه بازار شده است که فاقد هرگونه بار محتوایی و علمی است.
«حامد وحدتی‌نسب»، باستان‌شناس دوره پارینه‌سنگی در این‌باره به CHN گفت: «طی چندسال گذشته حجم مطالعات باستانشناسی در پشت سدها افزایش پیدا کرده و برخی اشخاص در سال 6 محوطه را کاوش می‌کنند اما یک خط گزارش فعالیت‌های خود را ننوشته‌اند. درحالی‌که انتشارات بخشی از فعالیت‌های باستانشناسی است و نبود توجه درست به این مقوله باعث توقف علم در حوزه باستانشناسی می‌شود.»
براساس گفته این باستان‌شناس، نقطه شروع گزارش‌نویسی در باستانشناسی به دوره مدیریت مرحوم آذرنوش برمی‌گردد، به‌طوری‌که طبق قوانین او زمانی با باستان‌شناسان تسویه حساب می‌شد که نسخه‌ای کامل از فعالیت‌های آنان در کتابخانه پژوهشکده جای می‌گرفت. همین امر سبب شده بود دوره وی، گزارش‌های کامل و مدونی از مجموعه حفاری‌ها به‌وجود آید.
اما وحدتی‌نسب گزارش‌عملکرد را به تنهایی کافی نمی‌داند، چرا که معتقد است ضعف بنیادی در ارائه نتایج مطالعات باعث شده باستان‌شناسان ایرانی درخارج از مرزهای ایران مهجور بمانند.
به‌گفته وی، با اینکه باستان‌شناس متبحر و افراد متخصص در ایران کم نیستند اما درکنفرانس‌های مربوط به باستانشناسی ایران، 90 درصد شرکت‌کنندگان را افراد غیر ایرانی تشکیل می‌دهند و این مشکل به نبود انتشارات درست باستانشناسی که منجر به ارتباط باستان‌شناسان ایرانی با همکاران خارجی خود می‌شوند مربوط می‌شود.»
درحال‌حاضر از یک سو ضعف بنیادی علوم انسانی در نوشتن گزارش‌های علمی به دیگر زبان‌ها باعث رکود علم باستانشناسی شده و از طرف دیگر توقف چاپ و نشر سبب دور ماندن از قافله دنیای امروز با متدها و روش‌های جدید می‌شود.
وحدتی‌نسب به تعداد محدود انتشارات باستانشناسی اشاره می‌کند و می‌گوید: «انتشارات در زمینه نشریات باستانشناسی تنها به نشریه‌ای برمی‌گردد که متعلق به دانشکده ادبیات دانشگاه تهران است که بیش از 400 نفر در صف چاپ مقاله‌های آن هستند! که آن هم سالی یک یا دوبار بیشتر منتشر نمی‌شود و البته سیستان و بلوچستان هم اقدام به چاپ نسخه‌ای انگلیسی از نشریه باستانشناسی کرد که آن هم نیمه‌کاره باقی ماند.»
این‌درحالی‌است که برخی از افراد با بودجه شخصی اقدام به چاپ کتاب می‌کنند که از سطح پایین و نازلی برخوردار است. غالبا کتاب‌هایی با اعداد و رقم‌های مختلف تاریخی عناوین بسیاری از کتاب‌های باستانشناسی را تشکیل می‌دهند که به گفته وحدتی نسب فاقد هرگونه بررسی و داوری علمی است.
به‌گفته وی، اینکه به‌چه صورت به این کتاب‌ها که ازرش تاریخی و علمی ندارد توسط وزارت ارشاد مجوز داده می‌شود پرسشی است که باید به آن پرداخته شود، اما درحال‌حاضر با وضعیت فعلی نیازمند فیلتر آکادمیک برای پالایش علمی هستیم تا بتوان به غنای مطالعات در قالب مقاله‌ها افزود.
