ایران‌بوم

پنجمین مجمع عمومی انجمن افراز - پس از مجمع‌های فروردین 1381، اسفند 1381، اسفند 1382، شهریور 1383 - در بیستم اسفندماه 1383 در دفتر انجمن برگزار شد که اهمیتی افزون بر انتخاب هم‌وندان جدید شورای مرکزی از سوی مجمع داشت و آن امضای اساس‌نامه‌ی «انجمن دوستداران میراث فرهنگی افراز» از سوی هفت تن بنیادگذار آن بود.

همان‌طور که آگاهید انجمن افراز به دلیل وجود محدودیت سنی برای هم‌وندان که برآمده از قوانین «سازمان ملی جوانان» است و هم‌چنین برای برقراری پیوندی منسجم‌تر با استادانی که با آنها در ارتباط است، در دومین مجمع عمومی (نهم اسفندماه 1381) خود تصمیم گرفته بود با گرد آوردن هم‌وندانی که سن آنها بالای 30 سال است و هم‌چنین استادان، «شورای مشورتی» را به عنوان رکنی جدید در خود به‌وجود آورد و وظایف هیأت مؤسس انجمن و هم‌چنین «مشاوره و پشتیبانی شورای مرکزی» را به آن انتقال دهد تا تجربه‌های گردآمده از دست نرود و به نسل‌های پسین انجمن منتقل شود (بنگرید به «پایان سخن» نامه‌ی افراز شماره‌ی 2). اما این شورا در پی «عدم اطمینان به بقای سازمان ملی جوانان» و هم‌چنین «عدم درک اهمیت و لزوم شکل‌گیری آن از سوی شورای مرکزی وقت و عدم پی‌گیری آن در شورای پسین» پا نگرفت تا این‌که در نهایت با رایزنی گروهی از هم‌وندان نسل یکم انجمن به شکل «انجمن دوستداران میراث فرهنگی افراز» - دارای پروانه از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری - درآمد تا ضمن حفظ فاصله با انجمن افراز، ساختاری مستقل و حرفه‌ای داشته باشد.به این ترتیب، انجمن دوستداران میراث فرهنگی افراز در تاریخ 10/12/1384 به شماره‌ی 19406 در اداره‌ی ثبت شرکت‌ها و مؤسسات غیرتجاری به ثبت و آ‎گهی تأسیس آن به شماره‌ی 69767/32 در روزنامه‌ی رسمی (16/1/1385) به چاپ رسید. در این آگهی شهروز هادی‌پور به سمت رییس هیأت‌مدیره و مدیرعامل، هومن کلوانی به سمت نایب رییس هیأت‌مدیره و محمد مظاهری به سمت هم‌وند هیأت‌مدیره و خزانه‌دار برای مدت یک‌سال معرفی شده‌اند.

انجمن افراز

انجمن افراز

و اما انجمن افراز در مجمع پنجم به گزینش شورای مرکزی جدید دست زد که این دوستان به آن پیوستند: سارا عزیزی – که به دبیری انجمن انتخاب شد و هم‌اکنون نیز این مقام را داراست - مسعود لقمان، محبوبه مظاهری، ارشیا لشگری و علی غفاری. لیلا آریان‌پور هم در مقام بازرسی باقی ماند.

این شورا – هر چند در نیمه‌ی راه دو تن از هم‌وندان خود را از دست داد - توانست این برنامه‌ها را به اجرا درآورد:

سخنرانی‌های دکتر ابوطالب میرعابدینی درباره‌ی عطار (26 فروردین‌ماه) و بانو فرانک دوانلو درباره‌ی نقش زن در شاهنامه (سی‌ام اردی‌بهشت) در فرهنگ‌سرای نظامی‌ گنجوی؛ همایش خردادگان در تالار رازی دانشگاه تهران (چهارم خرداد) که در آن دکتر اردشیر خورشیدیان و مرتضا ثاقب‌فر به سخنرانی پرداختند، بانو فرشید افشار چامه‌ای خواند، به‌‌یاری جامعه‌ی کردان پایتخت رقص زیبای کردی اجرا شد و استاد امیر صادقی به روایت‌گری شاهنامه پرداخت؛ جشن تیرگان در دارالفنون (هفدهم تیر) به همراه سخنرانی‌های دکتر علی رهبر درباره‌ی «دارالفنون و امیرکبیر» و دکتر محمد بقایی درباره‌ی «دارالفنون و میراث فرهنگی»؛ سخنرانی‌های دکتر حسین موسویان و دکتر مهدی مؤیدزاده درباره‌ی «دولت ملی دکتر مصدق» و «کودتای 28 امرداد» در فرهنگ‌سرای بانو (بیست‌وهشتم امرداد)؛ برپایی جشن تولد چهارسالگی انجمن در مجمع عمومی ششم (فرهنگ‌سرای بانو - 25 شهریور)؛ بزرگداشت مولانا با سخنرانی‌ دکتر محسنی، چامه‌خوانی استاد کولایی و دو اجرای موسیقی از دو گروه جداگانه به سرپرستی دکتر نوری و کاویانی در فرهنگ‌سرای بانو (8 مهر)؛ بزرگداشت حافظ به همراه مراسم افطاری در سفره‌خانه‌ی سعدآباد (18 آبان)؛ سخنرانی مرتضا ثاقب‌فر درباره‌ی کورش بزرگ در فرهنگ‌سرای بانو (ششم آبان) به همراه نمایش فیلم «شکوه تخت‌جمشید»؛ بزرگ‌داشت آذربایجان با نمایش فیلم «عاشقی در تخت‌سلیمان» و سخنرانی کاوه بیات با عنوان «نقش آذربایجان در شکل‌گیری ناسیونالیسم ایرانی» به همراه عاشیق‌نوازی و ارایه‌ی نکاتی پیرامون موسیقی آذربایجان از استاد محسن حیدری در فرهنگ‌سرای نظامی‌گنجوی (25 آذر)؛ معرفی آیین‌های شب چله در مدرسه‌ی راهنمایی دخترانه‌ی کیمیا در شرق تهران؛ سخنرانی احمد نوری‌زاده درباره‌ی «ارمنیان و ایرانیان» و سخنرانی دکتر محمد بقایی درباره‌ی «شاملو و افق معنا» در فرهنگ‌سرای نظامی ‌گنجوی (بیست‌وهفتم بهمن) و نمایش فیلم «مسیح در جلفا»؛ جشن اسفندگان - بزرگداشت زن و زمین در فرهنگ ایرانی - در تالار ابن‌سینا دانشگاه تهران با همکاری انجمن‌های فرهنگی آریا و ادبی سپنتا (هفتم اسفند) با سخنرانی‌های دکتر محمودی بختیاری و منوچهر یزدی، چامه‌سرایی بانو توران شهریاری، روایت‌گری شاهنامه‌ی استاد امیر صادقی و نمایش فیلم مکرمه؛ همایشی درباره‌ی «نوروز، تاریخچه و آیین‌ها» در فرهنگ‌سرای نظامی‌گنجوی (هجدهم اسفند) با سخنرانی دکتر محمد بقایی، گردآفرید امانی و دکتر محمدعلی دادخواه و نمایش فیلم «درخت پارسیک».

برپایی کلاس‌های «سرشت فرمان‌روایی در ایران» زیر نظر استاد مرتضا ثاقب‌فر که 13 نشست در تابستان و پاییز به درازا انجامید نیز از جمله برنامه‌های به‌یادماندنی انجمن در سال 1384 خورشیدی بود. یک نشست از کلاس‌های یادشده ویژه‌ی معرفی اشیای موزه‌ی ایران باستان – با کمک دستگاه اسلاید - بر دست رضا مرادی‌ غیاث‌آبادی بود.
انجمن در سال 1384 همکاری نزدیکی با پایگاه اطلاع‌رسانی تازه‌بنیاد «نجات یادمان‌های باستانی (دشت پاسارگاد)» - که درباره‌ی پرونده‌ی ملی سیوند (پی‌آمدهای تخریبی راه‌اندازی سد سیوند بر آثار تنگه‌ی بلاغی و دشت پاسارگاد) کار می‌کند - داشت که نتیجه‌ی آن، کمک به برپایی دو همایش در تالار رازی دانشگاه تهران بود: «یادمان‌های باستانی و هویت ملی» (5 دی) با سخنرانی غیاث‌آبادی و دکتر ناصر تکمیل‌همایون، و «پاسداری از یادمان‌های باستانی؛ وظیفه‌ای ملی» (8 اسفند) که در حقیقت میزگردی – با حضور دکتر پرویز ورجاوند (باستان‌شناس و وزیر فرهنگ دولت موقت)، دکتر محمدعلی دادخواه (حقوق‌دان و سخنگوی کانون مدافعان حقوق بشر)، دکتر طاها هاشمی (معاونت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، و رییس پژوهشگاه آن سازمان)، دکتر مسعود آذرنوش (رییس پژوهشکده‌ی باستان‌شناسی پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری)، مهندس خلیل رضاییان (مدیر سازمان آب منطقه‌ای استان فارس) و امیررضا خادم (هم‌وند کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی) - درباره‌ی آبگیری سد سیوند و آسیب‌های ناشی از آن بود. انجمن در برگزاری سفر دو روزه به تخت‌جمشید و پاسارگاد هم یاریگر پایگاه بود (12 و 13 آبان). درباره‌ی پایگاه و آثار زیان‌بار سد سیوند تلاش خواهیم کرد با انتشار ویژه‌نامه‌ای شما را در جریان دقیق‌تر امور بگذاریم.

هم‌چنین هم‌وندان انجمن در پاییز و زمستان سال پیش از این گنجینه‌سراها و کاخ‌موزه‌ها دیدن کردند: موزه‌های ایران باستان و دوران اسلامی، مجموعه‌کاخ‌های سعد آباد، موزه‌های نظامی، بهزاد و فرشچیان، کاخ‌موزه‌ی گلستان، موزه‌ی برادران امیدوار (با حضور عیسا امیدوار) و موزه‌ی رضا عباسی. برنامه‌های گردشی – آموزشی انجمن نیز عبارت بودند از سفر به: کاشان، شکرآب، هملوتنگه، غار رودافشان، سفر سه‌روزه‌ی ماسوله و قلعه‌رودخان، نیاسر (رصد خورشید در انقلاب زمستانی در چارتاقی نیاسر)، ابیانه (مراسم عزاداری عاشورا) و شهر ری. و حضور در کوشک ورجاوند در هنگام جشن سده.

این‌گونه سال به‌پایان رسید و مجمع عمومی هفتم که به‌ دلیل‌هایی نشد در اسفندماه برگزار شود 25 فروردین در دفتر انجمن برگزار شد تا هم‌وندان جدیدی به‌جای هم‌وندانِ کناررفته‌ی شورای مرکزی (مسعود لقمان و علی غفاری) برگزیده شوند. به‌این ترتیب کاوش ساعی و ارژنگ انتصاری وارد شورا شدند. سیما مشعوف هم توانست مقام بازرسی را به‌دست آورد تا چون گذشته یاری‌گر انجمن باشد. شایسته‌ی اشاره است که چندی بعد با کناره‌گیری محبوبه مظاهری از شورا، نخستین جانشین (علی‌البدل) جای او را پر کرد: کاوه بقایی.
انجمن افراز کماکان کوشش‌های خود را در مسیر آشناسازی هم‌وندان و دیگران با تاریخ و فرهنگ ایران‌زمین دنبال می‌کند و در صورت لزوم می‌تواند از پشتیبانی «انجمن دوستداران میراث فرهنگی افراز» بهره‌مند شود.
شایسته‌ی اشاره است ساختمان ایران‌ساز قریشی که در آن – به‌یاری هم‌وند انجمن، خشایار قریشی - فضایی را به انجمن اختصاص داده بودند، در حال تجدید بناست و از این‌رو اکنون انجمن فاقد دفتر است. از یاری خشایار در طی دو سال گذشته سپاس‌گزاریم.

نامه‌ی افراز

نامه‌ی افراز به همان روال گذشته راه خود را دنبال می‌کند با این تفاوت که به زیر نظر «انجمن دوستداران میراث فرهنگی افراز» خواهد بود. برخلاف وعده‌ای که در دو شماره پیش داده بودیم که «خبر‌ها درباره‌ی انجمن افراز به خبرنامه منتقل خواهد شد»، به‌کوتاهی در نامه اشاره‌ای به آن خبرها خواهیم داشت – مانند آنچه در بالا آمده - تا هم‌وندانی که در انجمن دوستداران هستند و پیش از این در انجمن افراز بوده‌اند در جریان رویدادها باشند. «شیوه‌ی نویسش» نامه را هم که در شماره‌ی پیش آغاز کردیم در آینده پی خواهیم گرفت.
در این‌ دور تازه‌ی فعالیت لازم است اشاره‌ای به وضعیت مالی نامه شود. در کنار یاری‌گری‌های پولی انجمن افراز برای چاپ نامه‌ی افراز که نزدیک به نیمی از آن‌را شامل می‌شد، هم‌وندان انجمن، خشایار قریشی، محمدرضا اباذری، کمال صلواتیها، شهروز هادی‌پور، امید مشیریان، هومن اسکندری، کاوه پارسایی، حمیدرضا افشاری، ماندانا مهدوی‌فر و هم‌چنین استاد ادیب برومند، نیز هر کدام به گونه‌ای یاری‌گر این امر بودند. هم‌چنین حمیدرضا فریدونی در امور فنی، نامه‌ی افراز را بسیار یاری داده است. و شایان ذکر است یاری استاد محمودی بختیاری به انجمن که با دهش 48 نسخه از کتاب «عارفان راز» ایشان صورت گرفت و هم‌چنین دکتر سیروس امیری از دوستان استاد که30 نسخه از کتاب «شتاب فن‌آوری و آینده‌ی بشر» خود را به انجمن هدیه دادند. در پایان سال 1382 نیز هم‌وند انجمن، رضا اباذری 50 نسخه از دفتر شعر خود «مستی جاودانه» را به انجمن دهش کرده بودند. پول به‌دست آمده از فروش این کتاب‌ها به خزانه‌دار انجمن داده شد.

از همه‌ی این دوستان سپاس‌گزاریم.