نام‌آوران ایرانی

آشنایی با دکتر مجید تفرشی

مجید تفرشی 42 سال دارد. در یک خانواده سنتی مذهبی در تهران به دنیا آمده و به گفته خودش در مدرسه «مدرن مذهبی» یعنی مدرسه علوی درس خوانده و نخستین کتابش را که تصحیح یک نسخه خطی بوده با نام «مقدمات مشروطیت» در سن 19 سالگی (با همکاری جواد جانفدا) منتشر کرده است. پس از تحصیل در دانشگاه تهران برای ادامۀ تحصیل به بریتانیا و دانشگاه «رویال هالووی» در لندن می‌رود. موضوع رسالۀ دکترای او «پاسخ جامعۀ مذهبی ایران به تغییرات اجتماعی و سیاسی دورۀ رضاشاه» بوده که بررسی‌های این رساله براساس اسناد منتشرنشده صورت گرفته است.
تفرشی تاکنون بیش از 30 مقاله و 8 کتاب در مورد تاریخ معاصر منتشر کرده است و سه کتاب دیگر از او در دست انتشار است. «اسناد گزارش‌های محرمانه شهربانی» (به همراهی محمود طاهراحمدی)، ویرایش علمی و ترجمه بخشی از کتاب «میرزا ملکم‌خان» نوشتۀ حامد الگار، ویرایش و تدوین «40 سال در صحنۀ قضایی، سیاسی و دیپلماسی ایران و جهان - خاطرات دکتر جلال عبده»، «خاطرات و اسناد یوسف افتخاری» (به همراه کاوه بیات)، «دو سال روابط محرمانۀ احمدشاه و سفارت شوروی در تهران» و «کتاب‌شناسی سی ساله افغانستان» (به زبان انگلیسی) نام برخی از این آثار است.

***************************************

وزارت امور خارجۀ بريتانيا هر سال اسناد و مدارک محرمانۀ ۳۰ سال گذشته در آرشيو خود را علنی می‌کند و در اختيار پژوهشگران، تاریخ‌نویسان، روزنامه‌نگاران و به طور کلی، علاقه‌مندان به بررسی اين اسناد قرار می‌دهد. در سال ۲۰۰۱، يعنی هفت سال پيش، اسناد مربوط به مذاکرات ايران و بريتانيا بر سر بازگرداندن حاکميت سه جزيرۀ ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک، که در سال ۱۹۷۱ انجام گرفته بود، می‌بايست علنی می‌شد، اما وزارت امور خارجۀ بريتانيا به علت حساس بودن موضوع، انتشار آن را ۱۰ سال به تعويق انداخت. دکتر مجيد تفرشی، پژوهشگر تاريخ در لندن، اين تصميم وزارت امور خارجه بريتانيا را به چالش گرفت و مؤفق شد به اين اسناد دسترسی پيدا کند و از آنها نسخه بردارد. او در اين باره، مطلبی را در شمارۀ تابستان مجله «شهروند» در ايران منتشر کرده است.